Van het concert des levens: 1978

Een volgende aflevering van 'Verzamelwoede' voorbereiden, neemt teveel tijd in beslag en toch wil ik vandaag dubbel publiceren. Ik lig namelijk een beetje achter en wil woensdag op dertig berichten uitkomen. Morgen overigens de laatste van de 'Verzamelwoede' in deze serie. De volgende gaat in september weer van start. Ik heb vanavond de eerste 'Vinyl Summer Spirit' van dit seizoen gedaan op de radio en mocht daarin grasduinen in de muziek en herinneringen aan het jaar 1988. Dat jaar komt over een aantal weken of maanden aan bod in 'Van het concert des levens'. De rubriek die eerst maar moeizaam op gang leek te komen, maar nu dan het tweede verhaaltje in een maand tijd. Van de jaren 1975 tot en met 1977 heb ik begrijpelijkerwijs geen herinnering. De vroegste herinnering is dan meteen muzikaal en dateert van de zomer van 1978. Ik ben dan drie jaar oud. Zowel mijn oudste broer als mijn zus gaan in 1978 zelf platen kopen en zo groeit de kleine Gerrit op in een huis vol muziek waar de radio vijf dagen in de week op Hilversum 3 staat. Terwijl ik dit schrijf, strijk ik door mijn haar en probeer het gleufje op mijn hoofd te vinden. Ja, dat zit er nog steeds! Toch denk ik dat dit ongemak ietsje later is geweest. De boosdoener speelt echter wel een hoofdrol in deze aflevering van 'Van het concert des levens'.

'Wat zijn die kinderen toch eigenwijs', verzucht mijn moeder eens tegen een goede vriendin. Die geeft haar passende repliek: 'Vind je het vreemd als het kinderen van jullie twee zijn?'. Ja, ook op latere leeftijd geven we het maar al te graag toe. We zijn eigenwijs. Niet heel erg negatief eigenwijs, maar wel een stel stijfkoppen. Als het nee is dan blijft het nee. Als er echt geen land met ons valt te bezeilen, krijgen we een corrigerende tik. Ik ben altijd dankbaar geweest voor de meeste van de tikken, vooral als ik donders goed wist dat ik ze had verdiend. Het maakt dat ik duidelijker consequenties zie van bepaalde gedragingen in het latere leven. Neem ik het risico? Ach ja, waarom niet... Mijn ene broer heeft nog wel eens een tik gehad omdat die niet wilde luisteren. Totdat ze erachter kwamen dat hij aan één oor doof is en het dus écht niet kon horen. Zo heb ik ook de nodige tikken gehad als ik weer eens 'zinnig' was. Dat dit te maken had met mijn vertraagde motoriek zou pas in de vroege jaren tachtig blijken. Bij mij gaat alles net een tandje trager dan bij de rest en dat is ook terug te zien in het zindelijk worden. Ik weet niet precies wanneer ik uit de luiers ben gegaan, maar dat heeft een tijdje geduurd. Het is echter de vertraagde motoriek en de 'angst' voor de hoge toiletpot welke maakt dat ik lange tijd niet op wc durf. Dezelfde angst als bij het fietsen. Als ik mijn voeten niet aan de grond heb, heb ik het gevoel dat ik iets niet onder controle heb. Dit maakt dat ik tot het einde der tijden op de pot zit. Gewoon in de woonkamer. Pas als ik in de lengte ga groeien, voel ik me zekerder. Ik ga in 1979 al eens naar de kleuterschool en dan moet ik dus toch op de wc zijn gegaan?

Mijn oudste broer koopt in de eerste weken van 1978 zijn eerste eigen single: 'Mull Of Kintyre' van Wings. Hij bouwt gestaag aan een collectie en dan moeten we denken aan de grote pop- en disco-hits uit die tijd. 'Rivers Of Babylon' van Boney M is daar eentje van die ik me nog kan herinneren. En natuurlijk 'Substitute' van Clout. We zijn niet heel streng in de leer, maar op zondag staat de radio nagenoeg niet aan. Niet op Hilversum 3, misschien een enkele keer met voetbal op 'Langs De Lijn', maar dan houdt het wel op. Koffiedrinken na de kerkdienst op zondagmorgen is altijd een familiemoment. Dan maakt het niet uit of je mee bent geweest naar de kerk of niet. Bij het laatste kopje koffie is het tijd voor muziek. 'Heit' is net lid geworden van ECI. Hij heeft onder andere 'Jesus Christ Superstar' gekocht. De plaat wordt welgeteld één keer gedraaid, té 'luid' bevonden, en verdwijnt een jaar of twaalf geleden in de Kliko. Zonde. Ik doe niet veel met elpees, maar ik had die graag willen conserveren. De verplichting om eens in de drie maanden een boek of elpee uit te zoeken, levert ook een verrassing op in zijn verzameling: 'Tol Hansse Moet Niet Zeuren'. Die elpee heb ik trouwens van hem gekregen in 2003. De grote 'hit' uit zijn verzameling is echter 'Daarom Ben Ik Blij', de bekeringsplaat van Gert & Hermien. In één van de nummers zitten een pedal steel welke een soort van 'pieuw'-geluid veroorzaakt. De jongste telg uit het gezin weet al snel waar de 'pieuw' zit en roept deze enthousiast mee vanaf de pot.

Op een gegeven ogenblik mag mijn oudste broers zijn nieuwe aanwinsten beneden draaien op stereo. Vader luistert bijna dagelijks naar Hilversum 3 op de autoradio tijdens zijn werk en, toegegeven, de muzieksmaak van mijn broer is aanvankelijk nogal belegen. Het zijn de hele grote hits van dat moment. Ik mag niet met mijn vingers aan het plastic zitten, maar sta wel bijna met mijn neus op het vinyl als mijn broer de plaatjes op zet. Ik tik mijn eigen 'Substitute' pas in 1993 op de kop, maar weet voor die tijd al dat het een glimmend roze label heeft. Ik zit op de pot in de woonkamer. Voor me staat het formica-tafeltje dat mijn schedel voor het leven zal tekenen. 'Substitute' begint en als de drums in vallen... een flits... en dan de rand van het formica blad van de salontafel. Dat is de vroegste herinnering die ik heb en de flits verschijnt iedere keer voor mijn ogen als ik Clout op zet en de drums invallen. Gevolgd door een laag kippenvel en ik weet niet goed te duiden of dit de atmosfeer van de plaat is of de herinnering aan mezelf als driejarige.

Bij 'Arabian Affair' van Abdul Hassan en 'Egyptian Reggae' van Jonathan Richman kan ik ook nog wel herinneren dat ik ze op de radio hoor. 'Rare platen' vind ik dat. Het is eveneens het jaar van 'Eve Of The War' van Jeff Wayne. Ik kijk dus regelmatig bij zus op schoot naar TopPop, maar moet het missen als Jeff Wayne in de top tien staat. Er is al dagen van tevoren over gesproken in de media: Het optreden kan minder geschikt zijn voor jeugdige kijkers. Ik weet niet wat het is geweest. Misschien dat iemand me kan helpen? Is het een videoclip of een eng dansje van Penny De Jager en haar ballet? 'Wuthering Heights' van Kate Bush heeft ook een indruk achtergelaten. 'Grease' en 'Saturday Night Fever' is daarentegen aan mijn aandacht ontsnapt. Eind 1978 koopt zus haar eerste single: 'Windsurfin' van The Surfers. Zij zal in de jaren erop vooral nieuwe elpees kopen en singles voor half geld in de uitverkoop aanschaffen. Haar muziekkeuze komt in de volgende aflevering aan bod.