Het kan niet toepasselijker? Het is op dit moment precies drie minuten voor één in Nederland. Over drie minuten begint de veertiende maart aan de overkant van de Noordzee. Mijn goede vriend en radio-collega Lee viert dan zijn vijftigste verjaardag en ik ga dat vanavond 'vieren' met een aflevering van 'Raddraaien'. Lee staat te boek als een Beatles-enthousiast met wie ik héérlijk in discussie kan gaan. Niet dat ik The Beatles 'slecht' zou vinden, allerminst, maar ik denk dat de band vaak wordt overgewaardeerd. Daar staat Lee recht tegenover door te zeggen dat er nóóit genoeg Beatles op de radio kan zijn en is een paar jaar geleden zelfs de uitdaging aan gegaan: Hij weet van iedere willekeurige artiest of groep binnen drie stappen terug naar The Beatles te gaan. En... ik moet het zeggen: Het is hem altijd nog gelukt! Toch is het niet meteen aannemelijk dat het vanavond over The Beatles zal gaan. De eerste worp levert Brook Benton op en deze heb ik al eens eerder gehad in 'Raddraaien'. De tweede worp ziet 'Massachusetts' van The Bee Gees en ook dat heb ik, geloof ik, al eens bij de horens gevat. De derde en laatste worp brengt ons bij 'Yellow Submarine' van The Beatles (1966) en dat gaat vanavond in 'Raddraaien'.
Waar en wanneer? Juni 1991. Daar hoef ik niet lang over na te denken. Zal ik jullie iets geks vertellen? Ach, dat zijn jullie na acht jaar ook wel gewend? 'Yesterday' is de negende single en eerste jaren zestig-single in mijn verzameling en ik weet me ook nog goed te herinneren hoe het twintigjarig jubileum van 'Sergeant Pepper' wordt gevierd. Het resulteert onder andere in de eerste cd-oplage van het klassieke album. Toch wil ik lange tijd niet begrijpen hóe groot de invloed van The Beatles werkelijk is geweest. Het is voor mij persoonlijk vooral de band van Hans De Jong. Wie? Hans De Jong is een Friese weerboer die op zaterdagmorgen het weekend-weerbericht doet bij de NCRV. Vast onderdeel is dat hij aan het einde van zijn betoog een liedje van The Beatles aankondigt. Ik verkeer in de zomer van 1991 nog immer in die veronderstelling als ik op een braderie in Sneek een flinke partij singles tegenkom. Ze zijn een gulden per stuk en er zitten wel geteld vier singles tussen van The Beatles. Ik koop ze allemaal: de Engelse 'From Me To You', een 1976-uitgave van 'Let It Be', de 1982-uitgave van 'Love Me Do' en tenslotte onze 'Raddraaier'. Een puntgave originele Nederlandse single met een prachtig fotohoesje. Die heeft een beduidend minder zwaar leven gehad dan het exemplaar van Singlehoesjes.nl.
Het voordeel van The Beatles in 'Raddraaien' is dat je praktisch over ieder nummer een volledig bericht kan schrijven. Toch zijn de herinneringen aan één nummer nergens zo levendig als bij 'Yellow Submarine'. The Beatles zit in het stadium van de voorbereidingen voor 'Revolver' en Paul McCartney wil niets liever dan dat Ringo Starr ook weer eens vocaal van zich laat horen. Dat vergt echter wel componeertalent want het is niet de meest begaafde zanger. Paul bedenkt het refrein en het verhaaltje van een oude duikboot-matroos. In het begin heeft de duikboot in ieder couplet een andere kleur, maar 'Yellow Submarine' blijft het beste hangen. In de studio blijkt John flarden van coupletten te hebben en als hij van Paul's idee hoort, worden de twee ideeën samengebracht. Donovan is ook in de studio en levert een paar regels aan. 'Sky of blue, sea of green', zijn afkomstig van hem. Het is en blijft echter een typisch McCartney-nummer en geschreven voor de capaciteiten van Ringo. Gewoon een onschuldig liedje voor kinderen met een tekst die nergens over gaat. Iedere tekst van The Beatles wordt echter tegen het licht gehouden en zo horen vriend en vijand al gauw iets minder onschuldigs in 'Yellow Submarine'.
Opvallend is ook de uitgebreide beschrijving van het personeel op de plaat en wat hun rollen precies zijn geweest. Het is vooral het werk van muziekcriticus en Beatles-historicus Ian MacDonald. De kale 'Yellow Submarine' gaat in vijf 'takes' op de band op 26 mei 1966. Op 1 juni worden de speciale effecten ingemixt. George Martin heeft de nodige ervaring met 'comedy records' en weet precies hoe bepaalde effecten tot stand kunnen worden gebracht. Hij maakt van 'Yellow Submarine' het hoorspel dat het is geworden. John Lennon blaast door een buis in een teiltje water en maakt het bubbelend geluid. John Skinner, Terry Condon en Alf Bicknell zijn druk in de weer met kettingen en water om de boot muzikaal te laten voortbewegen. Iedereen met een zangstem verzorgt de achtergrondzang. Donovan wordt gek genoeg niet in het overzicht genoemd. Wel zien we Pattie Boyd, Marianne Faithfull en Brian Jones. De laatste tikt ook nog glazen tegen elkaar voor het 'feest' op het eind.
Paul is ook verantwoordelijk voor de keerzijde van de single: 'Eleanor Rigby'. Stom toeval of een voorbeeld waar een Beatles-nummer buiten de realiteit kan groeien? In 1980 wordt 'zomaar' een grafsteen ontdekt in Liverpool van een dame met de naam Eleanor Rigby. Het is de plek waar John en Paul veel rondhangen in de midden jaren vijftig. Haar geboortecertificaat wordt jaren later voor een fiks bedrag verkocht. Paul blijft altijd volhouden dat de naam is samengesteld uit actrice Eleanor Bron en dat hij de naam Rigby tijdens een reis op de gevel van een bedrijf heeft gezien. 'Eleanor Rigby' klinkt hem als een natuurlijke naam in de oren. John heeft het verhaal over de, al dan niet, fictieve titel nooit bestreden en zo blijkt veertien jaar later opeens een Eleanor Rigby te hebben geleefd in Liverpool. Een raar verhaal! Ook hier is Donovan weer te vinden in het verhaal. Paul schrijft aanvankelijk een demo met de titel Daisy Hawkins en speelt deze voor aan Donovan. John heeft getracht het nummer op te eisen, maar zijn aandeel bestaat uit twee of drie woorden.
Het zonnige karakter van 'Yellow Submarine' staat haaks op wat er op dat moment gaande is in Amerika met The Beatles. 'Yesterday And Today' is dan pas uitgebracht met de beruchte 'Butcher'-hoes en bovendien doet Lennon het interview waarin hij foutief wordt geciteerd. Hij doet, volgens het blad, de uitspraak dat The Beatles populairder zijn dan Jezus. Het zorgt ervoor dat 'Yellow Submarine' op een tweede plek blijft steken in Amerika. The Supremes staat aan top met 'You Can't Hurry Love'. In de rest van de wereld is het gewoon een nummer 1-hit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten