Een gewaarschuwd mens telt voor twee! In de laatste editie van De Video Draait nam ik het oeuvre van Ken Loach onder de loep. Er waren nog twee, beschikbare, films die ik nog niet had gezien. Eigenlijk één, want films over de Spaanse burgeroorlog trekken me niet zo. Ik keek dezelfde avond 'Ae Fond Kiss' van Ken Loach. De honderdste film die ik zag over de relatie tussen een blanke en een moslim en de keuze tussen de liefde of voor het geloof en de eer van de familie. In dat kader heb ik erg weinig uitschieters gezien, maar bij Loach heb ik er alle vertrouwen in dat hij wél de cliché's weet te omzeilen. Helaas: 'Ae Fond Kiss' is net zo'n middelmatig product als de vorige 99 met een finale als een nachtkaars. Gelukkig had ik eerst de andere films van Loach gezien, anders had hij ermee op de zwarte lijst gekomen! Nu schiet ik al aardig op door het repertoire van Jim Jarmusch en durf ik het wel aan hem de wolken in te schrijven, maar wat nu als de volgende film tegenvalt? Nee, ik zie dat niet gebeuren. Als je eenmaal geacclimatiseerd bent in de wereld van Jarmusch, dan is een toekomstige teleurstelling uitgesloten!
Jim Jarmusch, inmiddels 59, is één van de belangrijkste onafhankelijke filmmakers van de jaren tachtig en negentig. Zijn eerste films worden allemaal in zwartwit geschoten en dat geeft het een apart cinematisch sfeertje. De hoeveelheid mannen met hoeden geven het soms zelfs een gevoel van een jaren twintig of dertig-film, maar toch zijn het echt beelden uit de jaren tachtig maar dan in zwart-wit. Jarmusch had ook voor de 'novelty' kunnen gaan en de auto's kunnen vervangen door T-Fordjes, maar zoiets doet hij niet. En dus wordt Tom Waits in 'Down By Law' gepakt met een Jaguar XJ6. En een lijk in de kofferbak! Ja! Tom Waits! Iemand die met de regelmaat van de klok voorbij komt in Jarmusch' films. In 'Down By Law' heeft hij een hoofdrol. 'Somewhere In California' is wellicht de meest beroemde korte film in 'Coffee And Cigarettes'. Het filmt een ontmoeting tussen Iggy Pop en Tom Waits, waarbij het lijkt alsof Pop een aantal 'lines' heeft gekregen, waarop Waits naar hartelust improviseert. In 'Mystery Train' horen we Waits als deejay driemaal Roy Orbison afkondigen en 'Blue Moon' van Elvis Presley introduceren. Eigenlijk doet hij dat maar één keer, maar we zien in 'Mystery Train' drie verschillende verhalen zich afspelen in één en hetzelfde hotel. Het hotel wordt bestierd door een andere legende: Screamin' Jay Hawkins! Buiten wat bulderend gelach houdt die zich aardig gedeisd!!!
'Mystery Train' is in kleur, maar 'Stranger Than Paradise' (1984) maakt het winterse Cleveland nog grijzer door het gebruik van zwart-wit. Wat mij betreft, voorlopig mijn favoriete Jarmusch-film. Oostblok-meisje zoekt haar neef op in New York, die rond komt van valsspelen bij pokeren en paardenrennen met zijn kameraad. Hoewel neef en nicht aanvankelijk weinig van elkaar moeten hebben (neef is verwesterd en nicht naief), mist hij haar onmiddellijk als zij naar Cleveland vertrekt. Een jaar later zoeken de kameraden haar op en beloven haar om naar Florida te gaan. Daar gaat iets mis bij het gokken, maar krijgt het meisje onverwacht een fortuin in handen. De drie verloren zielen gaan, per ongeluk, allemaal hun eigen weg. Een meesterlijke finale! Omdat Jarmusch-films onderling nogal wat overeenkomsten hebben, is het hier leuk te vrmelden dat het meisje een cassette heeft met haar favoriete liedje: 'I Put A Spell On You' van Screamin' Jay Hawkins.
Verder maakt Jarmusch veel gebruik van dezelfde acteurs. Muzikant John Lurie doet verschillende rollen, maar zorgt ook vaak voor passende muziek. Joe Strummer komt voorbij in 'Mystery Train', maar wordt aan het eind van 'Coffee And Cigarettes' ook nog alle lof toegezwaaid. Steve Buscemi zien we geregeld en persoonlijk vind ik dat niet erg. Ik heb hem nog niet in een slechte rol gezien! Het geeft de films van Jarmusch een eigen intieme sfeer, waar je wel even moet 'in komen'. Ik knipperde wel even met mijn ogen toen ik na twee 'full colour'-speelfilms 'Down By Law' opzette.
Hoewel Jarmusch reeds op jonge leeftijd literatuur verslind en zich afzet van de kerkgang van zijn ouders, noemt Tom Waits het 'grijs worden' als voornaamste oorzaak van Jarmusch' rebellerende levensvisie. Jarmusch kreeg die haarkleur op zijn vijftiende en voelde zich toen bekeken als een buitenlander onder de tieners. Toch maakt de haarkleur samen met vervalste documenten het de jonge Jarmusch mogelijk om naar underground-bioscopen en clubs te gaan, waar hij naast de nodige pornografie ook de eerste cult-films kan bekijken. Hij richt zich aanvankelijk op het schrijven, maar weigert de journalistieke kant uit te gaan, en ontwikkelt steeds meer een filmische stijl. Een uitstapje naar Parijs doet hem voorgoed de focus richten op film. In 1980 verschijnt zijn debuut 'Permanent Vacation', welke dan met emmers vuiligheid wordt ontvangen. Ook de recensenten moesten even 'in komen', want 'Stranger Than Paradise' (1984) wordt al beter ontvangen. Jarmusch zal er alles aan doen om nooit 'voor de miljoenen' te gaan, maar een beetje waardering van de dames en heren critici is altijd leuk meegenomen!
Zo, dit was het tweede bericht van deze maandag. Wellicht dat ik vanavond nog de Soul-x-rated ga opnemen, ik heb er zin in! Morgen gaan we het over de 'tune-of-the-week' hebben!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten