Raddraaien: The Who

Nadat het vorig jaar zomer bijna wekelijks gebeurt, heeft Ziggo vanavond opnieuw gewerkt aan het lokale kabelverkeer. Je krijgt daar netjes een mailtje over, ruim een week vooraf. Voorgaande keren heb ik geen last van uitval gehad, maar vanavond toch heel even. Ik heb net een uur geluisterd naar mijn collega op Wolfman Radio als ik wil gaan zitten voor Soul-xotica. Dan krijg ik de melding dat ik de modem opnieuw moet opstarten. Ach, wacht maar even... Een uurtje later is er gewoon weer internet mogelijk zonder de herstart van de modem, want dat is pas nog gebeurd. We kunnen alsnog! Eerst een aflevering van 'Raddraaien' en zie daar! Het mag over The Who gaan. Eén van mijn ultieme favoriete rockbands welke toch nog té mondjesmaat aanwezig is geweest op Soul-xotica. Bovendien is het de meest recente single-aanwinst van de groep buiten de 'upgrades' die ik vorig jaar heb gekocht. 'Relay' van The Who (1973) is vandaag het onderwerp van 'Raddraaien'.

Waar en wanneer? Ik heb me er in eerste instantie iets anders bij voorgesteld, maar kan nog altijd erg tevreden zijn dat het anders is gelopen. Ik verneem via Facebook dat café De Singel in Zwolle een platenbeurs gaat houden. Ik verwacht een paar dealers met bovengemiddeld dure soul- en funk-singles, maar het blijkt een zéér diverse beurs te zijn. In plaats van drie dure singles kom ik thuis met tientallen singles waaronder deze 'Relay' van The Who. Ook afgelopen oktober heb ik me prima vermaakt in Zwolle en een bezoekje in oktober of november ligt nu alweer in de planning. Dan geen krenten poepen en de Pioneer even stallen op het station. Het is een kleine setting waarbij de toptas voortdurend voor problemen zorgt. Dit accessoire op de fiets laten zitten, vertrouw ik niet...

Hoe briljant Pete Townshend ook is, op een bepaald moment is hij zoals die twee Belgen die naar Parijs gingen. Juist! Die Belgen die niet gingen! The Who heeft een flinke progressie doorgemaakt. Van primitieve rhythm & blues band tot 'Tommy'. Onterecht vaak een 'rockopera' genoemd, terwijl het eigenlijk een 'rock-oratorium' hoort te zijn. The Who vindt zichzelf opnieuw uit en de verwachtingen van pers en publiek zijn hooggespannen na 'Tommy'. Townshend laat weten bezig te zijn aan een nieuw project: 'Lifehouse'. Aan 'Lifehouse' liggen een paar theorieën ten grondslag. Townshend merkt tijdens de tournee van 'Tommy' dat er een 'vibratie' aanwezig is in het publiek. Door zich over te geven aan de muziek wordt een eenheid gecreëerd welke kan worden uitgebeeld als een muzieknoot. Townshend is hiervoor in de leer geweest bij een aantal Oosterse wijzen en heeft een VCS 3 en een Arp-synthesizer tot zijn beschikking. Het idee is om een willekeurige toeschouwer uit te nodigen op het podium en aan de hand van diens' biografische gegevens de synthesizer zijn of haar muziek te laten afspelen. Is zoiets mogelijk? Jazeker! Townshend heeft het bewezen met 'Baba O'Riley', waarbij hij de details van Meher Baba heeft vermengd met die van een roadie. 'Lifehouse' is je reinste science fiction en Townshend denkt in 1970 aan 'The Relay', een digitale 'band' die ons allemaal verbindt. Jaren later geeft hij toe dat dit een voorloper van het huidige internet is geworden. Opeens is het dus niet zo gek om over de kabel te beginnen in de introductie: 'Relay' is het internet!

Toch komt 'Lifehouse' niet van de grond en The Who brengt in plaats daarvan het pure rock-album 'Who's Next' uit. De liedjes van 'Lifehouse' worden in de loop der tijd uitgebracht als singles en op verschillende albums van zowel The Who als solo-albums van Townshend. 'Relay' moet oorspronkelijk in de finale van de 'opera' plaats hebben gehad. Het nummer wordt in mei 1972 opgenomen tijdens de sessies die 'Join Together' en 'Long Live Rock' zullen opleveren. Het is begin 1973 de laatste single van The Who in 32 jaar dat niet direct van een album afkomstig is. Het is een matig succes en in Nederland reikt het niet verder dan een 34e plek in de Top 40. Hier is het de laatste Top 40-notering tot 'You Better You Bet' uit 1981. Als 'Lifehouse' is ingeslapen, begint Townshend te werken aan 'Rock Is Dead, Long Live Rock'. Minder een 'opera' dan 'Tommy' of 'Lifehouse', 'Rock Is Dead' is een autobiografisch album dat nooit zal verschijnen in deze vorm. De tracklisting is wel bekend en dat laat enkele bekende nummers zien. Zo vinden we ook 'Relay' op dit album, maar ook 'Love Reign O'er Me' dat op 'Quadrophenia' terecht zal komen. Feitelijk is 'Quadrophenia' de definitieve vorm van 'Rock Is Dead', maar dan met andere en veelal nieuwe nummers. Het titelnummer wordt in 1978 alsnog uitgebracht als single.

Roger Daltrey steekt niet onder stoelen of banken dat hij erg content is met 'Relay', maar Townshend heeft andere ideeën hierover. Hij oordeelt dat het nummer teveel lijkt op eerdere singles dat vast te wijten is aan zijn beperkte kunsten ten aanzien van de synthesizers. Met 'Quadrophenia' speelt de elektronica al een minder prominente rol en dat zal de 'rock' ten goede komen.