Voordat ik ga schrijven wil ik eerst nog iets kijken op Youtube en halverwege de video merk ik dat het gesproken woord niet meer synchroon loopt met het geluid. Als ik de browser sluit, blijkt dat het internet even weg is en zit er niks anders op dan het modem opnieuw te starten. Dat moest ook wel weer eens, het gebeurt me meestal als ik halverwege een uitzending ben. Het internet doet het weer en zo kan ik me schrap zetten voor een volgende aflevering van 'Raddraaien'. Ik wil eerst 'iets anders' doen, maar kan dan andermaal concluderen dat ik daarover al heb geschreven. Dat krijg je na zeven jaar bijna-dagelijks publiceren. Gelukkig gaat 'Raddraaien' nóóit vervelen, het is vijf jaar geleden dat ik de eerste serie ben begonnen en het voelt alsof ik het nog minstens vijf jaar kan doen. Vandaag wederom een kleine exoot: 'So Wunderbar Verliebt Zu Sein' van niemand minder dan Petula Clark uit 1966.
Waar en wanneer? Dat is nog vrij recent! Ik heb de single bij De Tafel vandaan. Donderdag 9 april 2015 is inderdaad nog maar twee jaar geleden en ook dan siert Clark het bericht. Even later vind ik hier ook nog het Engelstalige origineel met fotohoes. Petula Clark in het Duits? Ja, hoeveel wil je er hebben? Ze zingt trouwens met hetzelfde gemak in het Frans of het Italiaans, maar zou ze altijd precies hebben geweten waarover ze zong? Met name de Italianen houden er nogal wat artistieke vrijheid op na als het tot vertalingen komt. Zo wordt 'Space Oddity' van David Bowie opeens een zoetsappig verhaaltje over een jongen en een meisje en blijven de benen aan de grond. Voor Bowie is het vrijwel eenmalig hoewel hij ook een Duitse 'Love You Til Tuesday' opneemt. Petula Clark heeft wat dat betreft twee carrières die beide even succesvol zijn: Enerzijds een zangeres met succes in Engeland, maar ook als 'schlager-artiest' in Duitsland en Italië.
Nederland heeft een dergelijke wet al in de jaren zestig overboord gezet. Tot die tijd heeft vrijwel elke omroep haar eigen orkest dat de grote hits uit Amerika na speelt, maar ook met oorspronkelijke liedjes komt. Denk aan The Ramblers en The Skymasters. Hoewel Radio Veronica met Tony Vos aanvankelijk wel een orkest in huis heeft, kan het hiermee te maken hebben dat in Hilversum de regels worden versoepeld. De programmamakers mogen zélf bepalen wat ze hun luisteraars willen voorschotelen, ongeacht dat in het Nederlands, Engels of desnoods Fins is. Vervolgens bepaalt de hitparade voor een gedeelte welke platen blijvend zijn te horen op de radio. Nederlands amusement van Johnny Hoes en Zangeres Zonder Naam gaat al heel snel in de ban in Hilversum en zo wordt alleen maar méér ruimte gecreëerd voor buitenlandse artiesten. Het zal notabene Radio Veronica zijn dat eind jaren zestig weer het Nederlandstalige repertoire gaat promoten. Zonder de zeezender had Vader Abraham of Corry & De Rekels nooit zoveel succes gehad. Hilversum 3 weigert dit echter te draaien en de Nederlandstalige popmuziek dreigt in gevaar te komen als Radio Veronica het zwijgen wordt opgelegd. Gelukkig neemt de Tros dit over met 'Op Losse Groeven' en 'Op Volle Toeren'. Buiten een kleine opleving met bands als Doe Maar en Toontje Lager zit de Nederlandstalige muziek tot de midden jaren negentig in een stil hoekje met een enkele uitschieter op de hitparade. Het is eerst Radio Noordzee Nationaal dat Frans Bauer, Marco Borsato en Guus Meeuwis van grote hits voorziet. In de nieuwe eeuw wordt dit uiteraard overgenomen door RadioNL. Daar hoorde ik laatst trouwens een Engelstalige plaat van BZN, waarmee dat station de kant op gaat van het oude Noordzee Nationaal: Promotie van de Nederlandse artiest in het algemeen.
Een aantal Europese landen waaronder Duitsland en Italië hebben strenge regels voor radio-uitzendingen. Waar bij de BBC tot in de jaren zeventig een bepaald percentage 'live' in de studio moet zijn, daar stellen de autoriteiten in Duitsland en Italië dat een groot deel van de gedraaide muziek in de eigen taal moet zijn. Dat is niet alleen goed voor nationale artiesten, maar schept ook werkgelegenheid voor Engelse en Amerikaanse artiesten en groepen. Zij zien hun aandeel op de radiostations verminderen en, vaak vanuit de platenmaatschappij, nemen ze hun hits ook op in het Duits en Italiaans. The Beatles is alras zó populair dat hun Engelstalige nummers altijd op de speellijst komen en dus zijn 'Sie Liebt Dich' en 'Komm Gib Mir Deine Hand' relikwieën uit een ver verleden. Veel schlager-zangers kunnen zich prima meten met Cliff Richard en die wordt min of meer gedwongen met Duitse versies te komen. Soms laat Engels zich nogal stroef vertalen in het Duits en dan wordt de tekst verder aangepast. Zo wordt 'On The Beach' iets héél anders en is 'The Day I Met Marie' opeens een zondag: 'Ein Sonntag Mit Marie'. Het zijn niet alleen de Engelsen die zich wagen aan het Duits. De rhythm & blues is vrij populair in Duitsland door de aanwezigheid van vele Amerikaanse militairen. Zelfs in Detroit zien ze de behoefte aan Duitse en Italiaanse uitvoeringen. Marvin Gaye zingt niet onverdienstelijk 'Wie Schön Das Ist', een vertaling van 'How Sweet It Is'. The Supremes doet het een paar maal in het Italiaans, maar vooral 'You Keep Me Hangin' On' 'loopt' niet in het Italiaans. Het brengt de artiesten echter wel op de Duitse radio en uiteindelijk is het vooral ter promotie van de 'eigen' Engelstalige platen.
Petula Clark heeft naast bijvoorbeeld Sandie Shaw een imposante 'Europese loopbaan'. Bij hen is het niet eenvoudig Duitse, Italiaanse en Franse vertalingen van de hits, maar hebben ze in deze landen ook 'exclusieve' hits. Denk dan bijvoorbeeld aan 'Monsieur Dupont' van Sandie Shaw. Onze 'Raddraaier' is echter een plaatje dat terug gaat naar de oorsprong: Een Duitse vertaling van een nummer dat in Engeland reeds populair is geweest. In Engeland bereikt het een zesde plek op de hitparade, in Duitsland doet het in de nieuwe versie nummer 28. Het werkt toch niet altijd. Een jaar later scoort Clark wereldwijd met 'This Is My Song', maar zowel de Engelse als de Duitse halen niet de top tien in Duitsland. Dat geldt ook bij 'Verzeih' Die Dummen Tränen', de Duitse versie van 'My Love' en de andere Duitse Petula Clark-single die ik in mijn verzameling heb. Die heeft als bonus op de b-kant de Duitse 'You're The One': 'Deine Liebe Ist Wunderbar'. Ik weet even niet uit mijn hoofd of ik eerder heb geschreven over Petula Clark, maar acht de kans aanwezig dat ze nog wel eens voorbij gaat komen in deze rubriek. Dan ga ik wat dieper in op haar lange muzikale loopbaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten