Mijn band(je) met de minidisc

'Lang leve het bandje', kopt de Spits van vandaag. Er was de afgelopen maanden al op gezinspeeld, maar vandaag is het precies een halve eeuw geleden dat Philips de cassetteband introduceerde. Vroeger vervloekte je de magneetband als deze weer eens in het apparaat verdween of dat de muziek begon te 'jengelen' omdat het warmer was dan dertig graden, maar tegenwoordig koestert iedereen een liefde voor de cassette. Op afstand natuurlijk, want je moet goed zoeken om tegenwoordig aan bandjes te komen. Het is je reinste nostalgie. Volgens mijn herinnering heb ik al eens een bericht gewijd aan de cassette en daar zal ik vast die 'opvolger' hebben genoemd waarmee het nooit iets is geworden, maar waar ik nog steeds zielsveel van hou: De minidisc. Op de vijftigste verjaardag van de cassetteband wil ik even de, inmiddels ter ziele gegane, minidisc in de schijnwerpers hebben.

In december 1990 is het groot nieuws. Electronica-fabrikant Sony koopt CBS en de volledige catalogus. Ik weet niet meer goed te herinneren of toen het idee al bekend was, maar in 1992 blijkt waarom Sony deze zet heeft genomen. De minidisc verschijnt in de winkels. Nou, niet overdrijven, er is één cd-zaak in Sneek die gedurende een paar maanden een speciaal hoekje heeft ingericht voor de bespeelde minidisc-schijfjes. Uiteraard hartstikke duur, in het begin kostte zo'n minidisc-album een tientje meer dan de cd en zat daarmee dik in de vijftig gulden. Omdat Sony ook de volledige catalogus had gekocht, verschenen eveneens stokoude elpees op minidisc. De cd-versie zat dan in de 'Nice Price'-serie voor vijfentwintig gulden en je betaalde dus ruim het dubbele voor zo'n gek schijfje in zo'n plastic doosje. Bij Troelstra verdween het schap met minidiscs even geruisloos als dat het in de winkel was gekomen.

De geschiedenis blijft zichzelf herhalen. Sony had het in de midden jaren zeventig al eens geprobeerd met de 8-track-cassette, maar toen gold hetzelfde. De massa had net een nieuw apparaat aangeschaft om een nieuw medium te kunnen afspelen en had geen trek om na twee of drie jaar weer over te schakelen op iets anders. De 8-track had niet alleen een betere geluidskwaliteit, maar door de dikke behuizing was het ook minder kwetsbaar voor zonlicht. De minidisc kwam vijf jaar na de massale overstap van vinyl naar cd en het moest een antwoord geven op zowel de cd als de cassette. Nadeel was dat je wéér een nieuw apparaat moest hebben waarmee je alleen de minidiscs kon afspelen. Daar had het publiek geen trek in en de voorbespeelde minidisc was ten dode opgeschreven. Maar toen kwamen de professionals...

In opnamestudio's en bij de radio konden ze wel uit de voeten met de minidisc. Bij de laatste maakten ze nog steeds gebruik van oude jingle-machines. Als het ding het deed, want die waren uiterst storingsgevoelig. De digitale minidisc werd met open armen ontvangen. De minidisc is een magnetisch-optische schijfje, uiterst kwetsbaar, maar veilig ingepakt in een plastic doosje. In dat doosje zit een klepje dat door de speler wordt geopend, waarna het schijfje gelezen of beschreven kan worden. Dat de meeste vroege minidisc-spelers wel een digitale ingang hebben maar geen uitgang, is om het verspreiden van muziek tegen te gaan. Pas als de mp3 is ingeburgerd en Sony alles uit de kast moet halen om de minidisc te kunnen slijten, wordt het mogelijk om met de minidisc mp3-bestanden op te nemen. Aanvankelijk is de speelduur van een minidisc 74 minuten, al snel uitgebreid tot 80 minuten. Dan doet de LP2 en LP4 zijn intrede en kun je in een lagere compressie twee of viermaal zoveel muziek kwijt op een schijfje. Net als bij digitale downloads gaat de geluidskwaliteit drastisch naar beneden, maar ik heb menig schijfje volgeplempt met jaren zestig-singles. Authentiek mono en het kraken van de plaat klinkt als het knijpen in een bierblikje.

Ja, ik kan zijn naam dromen, maar zou hem teveel eer geven als ik die zou noemen. Een huisgenoot in De Bilt heeft een minidisc en zweert hierbij. Eind 2000 zie ik een md-walkman bij Wehkamp en bestel deze. Ik ben in de veronderstelling dat de voorbespeelde minidiscs nog steeds in de handel zijn, maar bij de Steenwijker muziek- en electro-winkels kijken ze me aan alsof ik uit de oudheid kom. Nee, ik moet zelf gaan opnemen. Dat doe ik aanvankelijk met cd's en in de 'gewone' modus, dus 74 minuten. Het is de tijd van het barkruk-zitten in De Karre en de voorbereidingen op de monstertocht. Een paar weken voor dat laatste ontdek ik hoe ik vinyl kan opnemen, maar zo gezegd alleen in mono. Het deert me niet. Deze minidiscs hebben een belangrijk aandeel gehad in het slagen van de tocht! Alleen was het apparaat niet zo goed tegen temperatuurwisselingen bestand en als er condens in de speler kwam, kon je hem eerst een paar uur bij de kachel leggen. Na de monstertocht kan ik de meeste minidiscs dromen en schakel weer even over op de cassette. Toch zijn er van die periodes dat de minidisc weer tevoorschijn komt. Had ik al gezegd dat ik een Sony had met een metalen behuizing? Welnu, het ding was bekrast en gebutst, maar hij bleef spelen. Tot een dronkemansavontuur in Deventer in de zomer van 2003. De minidisc klettert op straat en dat is de genadeklap. In maart 2004 koop ik een nieuwe bij de Media Markt, ditmaal een Sharp met een plastic behuizing. Het verschil tussen metaal en plastic is me te gortig, maar ik vrees het ergste...

Toch heb ik gedurende twee jaar heel veel plezier van het apparaat. In 2004 neem ik heel veel schijfjes op in LP4-modus: Een jukebox met singles van 5 uren en 20 minuten. Ik zit even diep in de avantgarde en improvisatie en weet dat Fursaxa open staat voor opnames door het publiek. In het Belgische Hasselt neem ik zo in 2005 een concert van haar op. Ik weet niet precies meer wanneer en hoe het apparaat is overleden, feit is dat er een printplaatje los is gerammeld en ik doe niet eens meer moeite het te repareren of te vervangen. Was dat laatste me nog gelukt?

Ja... Sharp heeft nog enige tijd de metalen uitvoering in het assortiment gehad. Je kon aan de prijs merken dat het nog maar voor een beperkt publiek was. In 2008 vond ik eentje bij Media Markt in Den Haag voor de lieve som van 350 euro. Nee, ik heb hem niet gekocht. Sinds 2011 is het ding helemaal van de aardbodem verdwenen. Toch is het, met name in Duitsland, een gewild object. Op de Duitse Ebay worden nog regelmatig apparaten aangeboden en lege schijfjes zijn een fortuin waard!