Ik loop al weken met het plan en vandaag ga ik er eindelijk een bericht over schrijven. Niet, zoals gebruikelijk in De Video Draait, één of twee films in de schijnwerpers, maar een eerbetoon aan een regisseur. Ik stapte een paar maanden geleden middels 'Riff Raff' de wondere wereld van Ken Loach binnen en ben inmiddels zo verslingerd geraakt aan de films van deze Brit, dat ik al ruim halverwege zijn aanbod bij het Meppeler filiaal van Filmclub ben. Als ik dan vervolgens naar het oeuvre van de man kijk, blijkt dat ik nog niet eens op de helft ben! Er zitten uiteraard ook een paar 'zwarte gaten' tussen, wat te denken van 'The Save The Children Fund Film' uit 1971. Oorspronkelijk mede-gefinancieerd door de liefdadidgheidsorganisatie Save The Children, die na voltooiing erop stond dat de negatieven vernietigd moesten worden. Loach deed het niet en de film is pas veertig jaar later eenmalig vertoond. Ik ben de afgelopen maanden wegwijs geworden in het oeuvre vanaf de begin jaren negentig en dat is bijna een genre op zichzelf!
'Kitchen sink realism' (gootsteen-realisme) wordt het wel genoemd. Loach is een kritisch observator van het dagelijkse leven. De onbedoelde zelfkant. Na de grijze jaren tachtig volgden de jaren negentig, in Engeland niet meer hoopvoller. Immer een stijging van werkloosheid, de 'slachtoffers' staan te boek als harde werkers en willen kost-wat-kost hun eigen boterham verdienen. Dat dit wel eens afglijdt naar illegale praktijken is dan een logisch vervolg. In 'Riff Raff' zien we een aantal arbeiders die, met gevaar voor eigen leven, werk aanvaarden. De bouwplaats waar ze werken ontbeert iedere vorm van veiligheidsvoorwaarden en wie een grote mond heeft, wordt ontslagen. Totdat er een dodelijk ongeval plaats vindt. In 'Ladybird Ladybird' zien we een dappere vrouw met haar vier kinderen (allen met verschillende vaders), constant op de vlucht voor huiselijk geweld. Middels een ongeluk worden de kinderen uit huis geplaatst en ontmoet ze een nieuwe liefde, dé liefde van haar leven. De twee kinderen die kort daarop worden geboren, worden eveneens door de Sociale Dienst van de moeder gescheiden. Vooral bij het laatste kind is dat hartverscheurend, de scéne is geheel gebaseerd op een ooggetuigeverslag van een verpleegster.
Hoewel Loach zich erg vastklampt aan een script, laat hij de acteurs (m/v) het script niet vooraf lezen, maar presenteert het in porties. Loach wil namelijk geen acteerprestaties, hij streeft zoveel mogelijk échte gevoelens na. Kierston Wareing (de blonde dame in 'It's A Free World...') dacht dat het een vergissing moest zijn. Haar enige regel voor die dag waren 'Jamie, where are you?'. Ze zag wel stuntmensen rondlopen op de set... Toen ze de overloop op liep en haar enige regel voor die dag uitsprak, werd ze plots overmeesterd door de stuntmensen die haar naar de kamer sleepten en vastbonden aan een stoel. Het schrik-effect bij Wareing was écht en zo wilde Loach het hebben! Overigens zegt Wareing in een interview dat ze haar hele carriére zou willen opofferen om nóg een film met Loach te doen!
Loach maakt films naar Engelse maatstaven. Het is gedurende het leeuwendeel geen keurig gecultiveerd bloembed en dus hoeft het ook niet zo te eindigen. De verhalen spelen zich grotendeels af in het arbeidersmilieu van middelgrote Engelse steden, waarbij de typische Britse humor alle ellende tot een miniem reduceert. De scheidslijn tussen humor en het visuele drama is bij vlagen erg wrang. 'Riff Raff' is zo'n voorbeeld van goedgemutste humor met een dramatische ommezwaai in het slot. 'Raining Stones' kent zelfs nog iets van een 'happy end', ook al blijkt dat pas tijdens de aftiteling!
Misschien heeft het iets te maken met mijn korte verblijf in Engeland, maar ik lust deze films als geen andere. Het is zó herkenbaar, zo'n hele film is doordrongen van de geur van 'fish and chips' en Newcastle Brown Ale, half opgerookte Superkings bij de bushalte en stinkende Austin Metro's met die maanden MOT en een rode L op de achterkant. Maar bovenal Loach' blik op de verborgen armoede en misére, die iedere Engelsman in zijn omgeving zo goed herkent. Een drama om naar te kijken? Allerminst! Britse humor blijft onovertroffen, kijk alleen niet naar de ondertiteling!!!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten