vrijdag 9 november 2012

de teloorgang van Andy Tielman


De druk is van de ketel! Ik ben vanmorgen vroeg opgestaan en meteen mijn mailbox gecontroleerd. Jawel, één bericht van Wolfman: ,,Ja, dat moest deze week dan maar, dan gaan we volgende week nog eens een oplossing zoeken voor de mediaplayer". En zo ging ik verheugd aan het opnemen. Halverwege een plaat schop ik per ongeluk tegen een stekkerdoos waardoor de stekker van één platenspeler eruit valt. Juist degene die aan het draaien is... En zo maar een tweede deel opgenomen en achteraf geplakt. Ik heb zojuist het hele programma nog eens beluisterd en dat 'plakmoment' is naadloos! Wel een aantal té zacht opgenomen en in het begin nog wat nerveus, maar na een half uur kom ik los! Morgenavond meer over 'Do The 45', dan ook met een volledige speellijst. En, niet vergeten, allemaal luisteren natuurlijk! Tussen twee en drie Nederlandse tijd op wolfmanradio.co.uk. Vanavond wil ik even stil staan bij een jaar geleden. Toen ging ik naar Zwolle om elpees te kopen (op 11 november) en hoorde ik even van tevoren dat Andy Tielman was overleden. Door de nieuwe aanwinsten heeft deze man nooit zijn bericht gekregen op Soul-xotica, dus dat zetten we een jaar later alsnog recht.

KNIL-militair Herman Tielman is de inspirator voor het ontstaan van Tielman Brothers, ook al heten die in het begin nog Timor Rhythm Brothers. De gebroeders gaan in 1946 aan de slag wanneer het gezin Tielman nog in Soerabaya woont. Reggy speelt banjo en gitaar, Andy gitaar, Ponthon contrabas en Loulou bespeelt de trommels. Met hun zusje Jane treedt de groep tot de onafhankelijkheid van Indonesië op voor de Nederlandse militairen die aldaar zijn gevestigd, maar vanaf 1949 'mogen' ze ook in Indonesische kringen. Ze spelen tot in het paleis van Soekarno. Behalve muziek bestaat hun act ook uit dans en inheemse rituelen. Er wordt ook gezongen, waarbij Nat 'King' Cole en Elvis Presley favoriet zijn. In 1957 verhuist het gezin naar Breda en treden de broers nog even op onder de oude naam, maar nemen dan die van The 4 Tielman Brothers aan. Omdat het aantal van secundair belang is, laten ze de '4' al snel vallen. De groep krijgt een bijzonder aanbod om in 1958 op de Expo van Brussel te spelen. In de 'Hawaiian Village' spelen zich taferelen af die tot dan toe ongezien zijn in de lage landen. Hun manager René 'Nappie' Vlasselaar verhuurt hen daarna voor optredens bij circussen en jaarmarkten. In 1960 mogen ze hun eerste Nederlandse plaat opnemen voor het Imperial-label, maar deze is veel te ruig voor de radio en de broers zoeken Duitsland op, waar hun muziek en act beter wordt gewaardeerd.

Dat de groep vaak met circussen optreedt, is op zichzelf niet zo verwonderlijk, want een Tielman Brothers-show bestaat eveneens uit acrobatiek. Tien jaar voordat Jimi Hendrix het op Woodstock demonstreert, spelen de Tielman Brothers al met de gitaar in de nek, smijten ze de lucht in en gooien ze naar elkaar toe. Loulou staat achter zijn drumstel en loopt er al spelend omheen. De a-kant van hun eerste Nederlandse single heet '18th Century Rock' en is gebaseerd op een sonate van Mozart. De kranten staan vol met verontwaardigde kritieken. In 1962 tekent de groep bij Ariola en maakt in die periode slechts twee singles, die erg populair zijn in Duitsland. In 1963 krijgt de groep een ongeluk waarbij Andy en Reggy Tielman ernstig gewond raken. De revalidatie van Andy duurt lang en de groep treedt op met een vervanger. Hoewel groepen als The Crazy Rockers en Johnny & His Cellar Rockers (met Jan Akkerman) dan succes oogsten met het Tielman-geluid van vijf jaar eerder, raakt de groep zelf uit de belangstelling. Het noodlot slaat toe als Ponthon in 1964 er de brui aan geeft. Het verbreekt de magie tussen de broers. Er vinden personeelswisselingen plaats en de groep zakt soms af naar een bedenkelijk niveau. Wat te denken van ons fotomodel? Hun allergrootste hit hebben ze in 1967 met het ronduit belachelijke 'Little Bird'.

Andy is zich ook solistisch gaan profileren in 1966 en richt na 1969 geregeld een formatie van Tielman Brothers op. Na 'Poor People' (met zus Jane) is het echter niet meer interessant voor de hitparade. Andy probeert het solo voor diverse platenmaatschappijen, maar zijn lot is al bepaald. Met de opkomst van de Pasar Malam-braderieën heeft Tielman nog een soort van broodwinning. Hij speelt ook menigmaal in Steenwijk, maar meer dan een handjevol mensen komt er niet op af. Best wel vreemd, want de gebroeders Van Halen noemen hem toch wel als inspiratiebron. Het zet je aan het denken. Zou het er anders uitgezien hebben als Andy in 1971 was overleden? Of zou Hendrix anno 2012 ook op 'revival'-feesten andermaal 'Hey Joe' hebben gespeeld. Hendrix is heilig voor menigeen, maar er mag gezegd worden dat Tielman Brothers eind jaren vijftig al heel veel gimmicks hebben uitgevonden. Ze waren hun tijd ver vooruit, het moest nog tien jaar duren voordat het 'kon' in Nederland.

En zo eindigt het verhaal van Andy Tielman toch wel een beetje triest. Van het paleis van Soekarno tot de met de, als wierook, walmende geur van Indonesische maaltijden vervulde provinciale dorpspleinen. Zijn laatste cd verschijnt in 2008, ruim zestig jaar na zijn eerste schreden in de muziek. Op 10 november 2011 bezwijkt hij aan de gevolgen van kanker.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten