Beloofd is beloofd! Vorige maand heb ik in 'Het zilveren goud' gerefereerd aan de cassette-single en schrijf dan dat het niet eenvoudig is om een afbeelding te vinden. Eerste kerstdag word ik gehaald door mijn neefje en hij heeft 'bakjes platen' bij zich. Het blijken wel platenbakjes te zijn (en die komen erg gelegen, ze zijn steviger dan de tegenwoordige mandjes), alleen is er slechts een half bakje (dubbele) singles en zijn de rest cd's. En opeens vind ik daar ook een handjevol cassette-singles. Niet degene die ik in 1991 en 1992 heb gekocht, daarvan heb ik het vermoeden dat die al lang zijn afgevoerd. Nee, deze cassette-singles heb ik nog eens uit nostalgische overwegingen meegenomen van een vrijmarkt op bevrijdingsdag 1997. Het is niet bepaald 'mijn keuze'. Ik heb nooit veel met Dire Straits gehad, 'I Wanna Give You Devotion' van Nomad is pas een kwart eeuw later een favoriet geworden en Seal heb ik als cd-single. Zij zullen niet in dit verhaal voor komen, maar vormen wel een fraaie illustratie bij het verhaal. Van december 1991 tot en met september 1992 koop ik zes cassette-singles die ook in de kaartenbak terecht zijn gekomen. In plaats van de cassettes te behandelen met de singles, heb ik besloten ze in één verhaal te lozen. Bij deze dus...
De cassette-single? Ik kijk er niet vreemd van op dat het menigeen is ontgaan. In de loop van 1991 werken de meeste platenmaatschappijen langzaam maar zeker het vinyl uit het assortiment. De compact disc is de toekomst! Toch is er ook kritiek op de cd. Sony ontwikkelt de minidisc als tegenhanger en neemt in 1990 platenmaatschappij CBS over om met een catalogus te komen. Zowel de minidisc en de DAT-tapes zijn mooie geluidsdragers maar het heeft één groot nadeel: Je hebt er een speciale speler voor nodig. De platenfirma's zien in dat er een groep muziekliefhebbers is die (nog) niet aan de cd zullen gaan en op dat moment een goed deel van de vinylomzet voor haar rekening neemt. Er wordt ingezet op de cassette-single. In Nederland is dit nieuw, in Engeland is het reeds vanaf de midden jaren tachtig een ding. Engeland is sowieso meer cassette-'minded' dan het vasteland. Rond 1996 verdwijnen de voorbespeelde cassettes bij ons uit de winkel, anno 2004 is het nog altijd een geduchte concurrent van de cd-albums. Dat verklaart ook waarom het vooral Engelse berichten zijn over een 'explosieve' stijging in de vinyl-verkoop: De cassette verkocht daar vaak beter dan het vinyl. Nederland maakt in de zomer van 1991 kennis met de cassette-single. 'Terugspoelen', als in de kop van het bericht, is niet noodzakelijk: Iedere kant bevat de a- en b-kant van de single. Dit betekent ook dat je, meer dan bij vinyl of cd-single, de b-kant ook leert dromen. Nu ik word herinnerd aan 'Rush' van The Clash ga ik eens kijken of ik die morgen in 'Afterglow' kan draaien. Ik denk dat menigeen het nummer niet zal kennen, maar ik heb nog altijd een goed gevoel bij het nummer. Ik ga de kaartenbak in dit bericht even corrigeren. Om een vreemde reden staat The Clash en The Rolling Stones als 1 en 2 in de bak en Nirvana als derde. Dat is fout! Nirvana is sowieso de eerste geweest.
1. Smells Like Teen Spirit/Even In His Youth-Nirvana
Net zoals ik me nog weet te herinneren waar ik was met 9/11 zal ik ook nooit vergeten waar ik voor het eerst 'Smells Like Teen Spirit' heb gehoord. Het moet in september of oktober zijn geweest. Een klasgenote van mij heeft een muzieksmaak die het beste is te omschrijven als 'VPRO'. Ze loopt weg met The Pixies, Nick Cave en andere namen die me helemaal niks zeggen. Ze kent Nirvana van 'Bleach' uit 1988 en besluit op grond daarvan 'Nevermind' te kopen. Dezelfde avond neemt ze het over op cassette zodat het in het klaslokaal gedraaid kan worden. Voor de goede orde: Ik heb het hier over het KMBO waar 'praktijklessen' bovenaan staan. Het klaslokaal is een kantoor en op een kantoor speelt meestal ook een radio. Als je er niet uitkomt met je stof ga je naar de lerares toe. Een strenge-doch-rechtvaardige lerares, mevrouw Hilt. Ze is qua muziek in het lokaal wel wat gewend, alleen agressieve thrashmetal wordt niet getolereerd (ik heb het bandje van mijn neef in gebruik). Hier hoor ik voor het eerst 'Smells Like Teen Spirit' en ik weet dat de wereld nooit meer hetzelfde zal zijn. Begin december koop ik het als cassette-single en Anja, de klasgenote, zal me later een cassette-opname geven van 'Nevermind' welke ik helemaal stuk heb gedraaid. Met Nirvana leer ik bier drinken, word ik de eerste keer dronken, rook ik mijn eerste sigaretje en het zal me ook naar binnen brengen bij het Sneeker Nieuwsblad. In 'T Hokje, onze zuipkeet, zijn ze de tape op een bepaald moment zó zat dat ik hem al eens uit de onderwal van een sloot heb moeten halen.
2. Should I Stay Or Should I Go/Rush-The Clash
Freddie Mercury is pas overleden. Wat? David Bowie? Welnee man, die is gestopt met de muziek, doet nog iets met zijn bandje Tin Machine, maar meer ook niet. Ja sorry lieve mensen, ik zit nu al tot mijn over mijn oren in 1991 en 1992. Freddie's dood veroorzaakt een heruitgave van 'Bohemian Rhapsody' en daar heb ik eind december 1991 wel oren naar om op cassette-single aan mijn koffertje toe te voegen. Toch kan ik de 6,95 gulden voor een cassette-single momenteel even niet missen. Die middag, de zaterdag voor kerst, ga ik op de fiets naar Lemmer. Het tweedehands zaakje is dicht en dus kom ik uit bij de Expert welke alleen nieuwe platen heeft. En... een kleine greep cassettesingles. Nee, helaas, geen 'Bohemian Rhapsody', maar wel 'I'm Going Slightly Mad'. Dat nummer boeit me in 1991 absoluut niet (heb het tegenwoordig op single en kan hem nu beter pruimen). Dan een paar cassettesingles die voor half geld mogen. Daar kies ik deze van The Clash en The Rolling Stones uit. Er staat me iets van bij dat ik er drie heb gekocht, maar de kaartenbak zal wel niet liegen en ik kan me ook geen derde bedenken. Een 'minder interessante', maar dat is The Rolling Stones op dat moment al. Het zijn vooral Nirvana en The Clash die ik stuk draai. Ook weer tot ergernis van bezoekers van 'T Hokje...
3. Highwire/2000 Light Years From Home-The Rolling Stones
Het meest fijne hieraan is de b-kant die je op de cassette-single direct na het eerste nummer krijgt. Cd-singles 'skipt' gemakkelijker en bovendien scheelt het vooruit- of terugspoelen en ik wil toch graag batterijen besparen met de walkman. '2000 Light Years From Home' is een live-versie, maar vormt de kennismaking voor mij met het psychedelische meesterwerk. Over een paar maanden zal ik het op de vinyl-single vinden (de originele versie) en dan heeft de cassette-single al wat 'voorwerk' gedaan.
4. What The Fuck Are We Saying?/Stop Draggin' Around-Lenny Kravitz
Het gedrukte Top 40-formulier heeft eind 1991 en begin 1992 een onregelmatige cassette-single top-zoveel. Dat geeft al aan hoe klein de markt is want 'James Brown Is Dead' van L.A. Style blijft nummer 1 in alle lijsten terwijl de reguliere single al weken uit de Top 40 is. Het is ook niet zo dat iedere Top 40-single automatisch op cassette-single verkrijgbaar is. Integendeel zelfs! Ik wil in februari of maart 1992 wel weer eens een nieuwe cassette-single hebben, maar de keuze is zó beperkt dat ik uit kom bij deze van Lenny Kravitz. Ik vind hem dan al stukken minder dan 'Always On The Run' en 'It Ain't Over Til It's Over', maar het zo maar... Ik zweer bij het gemak van de cassette en draai deze vooral op mijn walkman. Een paar weken geleden heb ik het album 'Rock Aid Armenia' gekocht, een hardrock-verzamelaar ten bate van de slachtoffers van de aardbeving in Armenië in 1990. Dat is een zogenaamde 'double play'-cassette: Een dubbelalbum op één tape. De walkman trekt het niet en begint te jengelen. De voorgaande drie singles zijn allemaal 'lichte' cassettes, maar Virgin gebruikt een zwaardere kwaliteit en ook dit veroorzaakt problemen met de walkman. Ik geloof dat het apparaat een maand later de band stuk trekt. Ik heb het nummer sinds 2012 op vinylsingle.
5. No More Tears/S.I.N.-Ozzy Osbourne
Ik kan mijn geluk niet op! Ik heb de nieuwste van Ozzy gehoord en dat is een ge-wel-dig nummer. Nu heb ik ontdekt dat deze óók op cassette-single wordt uitgebracht. Het begin van de paasvakantie in 1992 en 'No More Tears' vormt de soundtrack van die tijd. Van 'S.I.N.' staat me helemaal niks meer bij, maar 'No More Tears' boeit me kwart eeuw later nog steeds!
6. On A Ragga Tip/remix?-SL2
Vakanties in Denemarken eindigen vaak op een donderdag. In 1990 rijden we in de nacht van woensdag op donderdag naar huis in verband met de voorspelde hitte van de volgende dag. In 1991 en 1992 verlaten we Denemarken op de vroege donderdagmorgen. Als we Groningen voorbij zijn, heeft de Tros dan net de Mega Top 100 (of hoe dat kreng dan ook heet). De eerste 'onbekende' plaat is een soort van 'thuiskomst' voor mij. In 1991 is dat 'Rush Rush' van Paula Abdul, een jaar later 'On A Ragga Tip' van SL2. Ik heb in 1992 nog helemaal geen kaas gegeten van dance en noem het maar wat, maar de combinatie van reggae met de snellere electronische beat... dit is 'vernieuwend' voor mij. Later zal ik meer leren over dub en drum'n'bass, maar zelfs als rock-georiënteerde, sixties-vinyl verzamelende, muziekliefhebber en -recensent van de plaatselijke 'sufferd' is dit... het geluid van de toekomst! Overigens koop ik deze cassette-single niet zelf. Ik zit op dat moment met een ingescheurde enkelband met mijn voet omhoog als moeder aankondigt die middag naar de stad te willen gaan. Ik geef haar een briefje mee en de 6,95 gulden zodat ze hem bij Music Store kan halen. Ze heeft me daarna nooit weer weggestuurd voor een boodschap...
En daar eindigt de collectie even abrupt als dat het is begonnen. De cassette-single is niet lang daarna helemaal uit de schappen verdwenen en werden we, als het ware, 'gedwongen' de overstap te maken naar de cd. En wat hebben wij, sceptici, een lol als dezelfde cd jaren later wordt ingehaald door het vinyl. Op 5 mei 1997 koop ik dus nog zes cassette-singles op de markt bij het bevrijdingsfestival in Leeuwarden. Ach, vooruit, ik noem ze even.
* Dire Straits- Calling Elvis/Iron Hand
* Dire Straits- Money For Nothing/Brothers In Arms
* Dire Straits- Walk Of Life/Why Worry
* Golden Earring- Going To The Run/Time Warp
* Nomad featuring MC Mikee Freedom- (I Wanna Give You) Devotion/Sang-Froid
* Seal- Crazy/Sparkle
Ik heb ze nooit gedraaid en ik denk dat maar goed is geweest. Niets meer vervelend dan tape uit de spoelen te moeten halen. In Engeland heb ik ook nog een paar gekocht maar daar kan ik helemaal niets meer over herinneren. Ik denk ook dat die destijds in Engeland zijn blijven liggen.
Edit: Hoewel het op de cassette-single zelf als The Clash wordt weg geschreven, blijkt 'Rush' van Big Audio Dynamite te zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten