zaterdag 29 oktober 2016

De 'switch' van Wendy



Ik blijf het zeggen... Ik hou evenveel van alle radioshows, maar toch... 'Afterglow' en 'Tuesday Night Music Club' zijn de shows die ik écht graag wil maken. 'The Vinyl Countdown' is erg divers, maar is 'beperkt' tot wat ik op vinyl heb. 'Do The 45' gaat juist de diepte in, hetgeen ook op ging voor 'Floorfillers'. Met die laatste show was ik op een moment helemaal klaar, 'Do The 45' blijft zichzelf ontwikkelen. 'Afterglow' is het soort van 'nachtradio' dat mij uren lang uit de slaap heeft gehouden en dat ik nu zelf mag doen. Niet gebonden door genres, decennia of andere grenzen: Gewoon lekkere muziek draaien. Aandacht voor nieuwe releases maar ook godvergeten album-tracks uit een grijs verleden. 'Afterglow' heeft reeds een paar interesses opgewekt. Eentje daarvan is het werk van Walter/Wendy Carlos. Iets dat ik jaren geleden al had kunnen doen, maar waar ik nooit echt aan toe ben gekomen. Carlos heeft op twee zéér verschillende vlakken een pioniersrol gespeeld. Muzikaal door de wereldwijde introductie van de Moog-synthesizer, op persoonlijk vlak door haar geslachtsverandering. Onlangs moest ik het verhaal nog eens opzoeken om de juiste informatie te kunnen geven op de radio en dacht toen 'dat is een leuk verhaal voor Soul-xotica'. Waarvan akte. Vandaag zet ik Wendy Carlos met alle plezier in de schijnwerpers.

Om maar met de deur in huis te vallen: Walter Carlos is sinds de jaren zeventig Wendy Carlos. Tegenwoordig is de naam 'Walter Carlos' praktisch onvindbaar. Heruitgegeven albums dragen allemaal de naam Wendy Carlos, Walter komen we enkel tegen bij kringloopwinkels. Tot en met 1979 verschijnen alle albums onder de naam Walter Carlos. Openbare optredens doet ze dan al een paar jaar niet meer. Omdat ze nu het grootste deel van haar leven Wendy is, noem ik haar 'zij', 'haar' en Wendy in dit bericht. Zonder de operaties en de 'coming out' in 1979 zou het verhaal wellicht minder sappig zijn geweest, maar muzikaal heeft Carlos dan al haar stempel gedrukt op de muziek.

Het leven begint voor Carlos op 14 november 1939. Een jongetje dat de naam Walter mee krijgt. Toch slaat de eerste twijfel toe als ze een jaar of zes is. Ze ziet zichzelf als een meisje dat het liefste lang haar wil hebben en jurkjes wil dragen. Vader en moeder Carlos begrijpen er niks van en dwingen haar om als jongen door het leven te gaan. Als tiener gaat Walter uit met een meisje en voelt dan zo'n jaloezie. In Pawtucket, waar Carlos is geboren, weten ze niets van geslachtsveranderingen en dus gaat het daar niet lukken. Carlos groeit op in een eenvoudig doch muzikaal gezin. Moeder speelt piano en als Carlos zes jaar oud is, schrijft ze haar eerste compositie voor piano, accordeon en klarinet. Hoewel de synthesizer pas in de jaren zeventig gemeengoed zal worden in de populaire muziek bestaan de oer-vormen al dertig jaar langer. In 1953 wordt Carlos toegelaten voor een opleiding van Westinghouse Science Fair. Carlos studeert in 1962 af met diploma's in scheikunde en muziek en geeft enige tijd lessen in electronische muziek. In 1965 is Carlos naar New York getrokken om te studeren aan de Columbia University en slaagt hier met een 'master' in muzikale composities. Ze schrijft soundtracks voor films van mede-studenten en eentje voor een Unicef-film, maar biedt de grote Leonard Bernstein eveneens een helpende hand bij een avond van electronische muziek in de Philharmonic Hall. Ze leert Robert Moog in 1966 kennen en deze is dan druk bezig met het ontwerpen van zijn instrument. Carlos suggereert een aantal aanpassingen die eveneens worden doorgevoerd. Op aanraden van een mede-student gaat Carlos in een studio werken aan haar 'eigen' muziek en in 1966 heeft ze al de beschikking over een experimentele voorloper van de Moog. Deze gebruikt ze vooral voor effecten in radio-jingles. Ze neemt in de begintijd meerdere composities op die pas in de jaren zeventig het grote publiek zullen bereiken. Haar eerste commerciële album is 'Moog 900 Series - Electronic Music Systems' in 1967. In 1968 komt ze middels een kennis in contact met Columbia Records dat instemt met een album dat volledig is ingespeeld met de Moog-synthesizer. Dat album is 'Switched On Bach' en de rest is geschiedenis?

Het succes van 'Switched On Bach' brengt wel iets met zich mee: Carlos moet een aantal optredens doen. Bij aankomst in New York blijkt dat hier wel mogelijkheden zijn om een ander geslacht aan te nemen en in 1968 gebruikt ze al hormoon-stimulerende middelen. Vlak voor een optreden met het St. Louis Symphony Orchestra ziet ze het niet meer zitten. Ze draagt een pruik, nep-bakkebaarden en tekent met een eye-liner een baard op haar wangen. Ze zal deze truc de volgende vier jaar nog enkele malen herhalen hoewel haar lichaam toch steeds meer vrouwelijk gaat ogen. De buitenwereld heeft het niet door en bovendien is Carlos meestal een studio-dier. Ze voorziet Stanley Kubrick's 'A Clockwork Orange' van de eigenzinnige soundtrack, maar het zijn vooral de opbrengsten uit 'Switched On Bach' welke haar in de gelegenheid stellen om in 1973 een operatie te ondergaan. Daarmee is ze één van de eerste! De albums volgen gestaag en verschijnen allemaal onder de naam Walter Carlos. In december 1978 doet ze voor het eerst boekje open over haar persoonlijke omstandigheden. Ze kiest daarvoor Playboy uit omdat dit blad al jaren staat voor 'sexuele vrijheid'. De reactie van de massa is bijzonder mild. In 1985 betreurt Carlos, terug kijkend op dit interview, dat ze het in eerste instantie geheim heeft gehouden. In de transgender-beweging, tot zover dat in 1979 bestaansrecht heeft, gaat een zucht van verlichting op. Carlos heeft het 'bespreekbaar' gemaakt en geldt als een heldin in deze hoek van de samenleving.

In 1980 werkt Carlos opnieuw met Kubrick. Wendy schrijft een volledige soundtrack bij 'The Shining', maar Kubrick gebruikt slechts twee stukken voor de originele soundtrack. De overige stukken komen pas in 2005 beschikbaar als Wendy 'The Lost Scores' uitbrengt. In dat jaar komt ook een einde aan de samenwerking tussen Carlos en Rachel Elkind. Elkind is vanaf 1967 producente van de albums van Carlos en haar stem, Elkind is van oorsprong een jazz-zangeres, is door middel van de vocoder op diverse stukken te horen. 'The Shining' en 'Rocky Mountains' zijn de laatste composities van Carlos en Elkind die, tot dan toe, op plaat worden uitgebracht. Carlos neemt drie elpees op waarvan eentje met novelty-waarde. In 1988 koppelt Columbia haar aan Weird Al Yankovic voor een bewerking van 'Peter En De Wolf'. Carlos verzorgt de muziek terwijl Yankovic de komische noot toevoegt. Zelf heeft ze niet altijd evenveel gevoel voor humor. Het liedje 'Walter Carlos' op het album 'The Little Red Songbook' komt singer-songwriter Momus in 1998 duur te staan. Hij moet het nummer van de volgende cd-oplage verwijderen en dertigduizend dollar afstaan aan Carlos. In dat jaar levert Carlos ook haar laatste 'nieuwe' album af: 'Tales Of Heaven And Hell'. In de nieuwe eeuw is ze vooral druk geweest met het opnieuw uitbrengen van haar bestaande albums alsook 'Rediscovering Lost Scores', een tweetal cd's met niet eerder (publiekelijk) uitgebrachte composities.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten