zondag 19 juli 2015

1951: het Ike-punt van de rock & roll



Muziek is voor mij iets dat los staat van de persoon, ook al komt het rechtstreeks van de persoon. Natuurlijk is er legio glamrock te bedenken dat origineler is dan Gary Glitter, maar mans' hobby weerhoudt mij er niet van het op te zetten of een bericht te schrijven over hem. Evenmin als dat ik de Kaballah-beweging promoot als ik Madonna eer toezwaai Ike Turner is ook zo'n heikel punt voor menigeen. Zeker sinds de film over het leven van Tina Turner staat Ike ineens te boek als een man die zijn vrouw slaat. Nu wil en zal ik mishandeling nooit recht praten, maar... we hebben het wel over een tijd waarin een flink percentage van de vrouwen wel eens last heeft van een echtgenoot met met losse handjes. Neem bijvoorbeeld het verhaal van P.P. Arnold dat toevallig ook nog iets met Ike Turner van doen heeft. Haar man slaat haar bijna iedere dag en nadat P.P. auditie heeft gedaan voor The Ikettes en vervolgens een concert van Ike & Tina bijwoont, wacht haar man haar op en geeft haar een volle rechtse. ,,Die klap vertelde mij: Ga ervoor!", herinnert ze nog altijd. Waarop ze haar man verlaat en aan een professionele carrière in de muziek begint. 'Ike-met-de-losse-handjes' zet ik vandaag op een voetstuk, niet vanwege zijn gedrag in huiselijke kring, maar vanwege het feit dat Ike in 1951 eigenhandig de rock & roll gestalte geeft.

Izear Luster Turner Jr. komt op 5 november 1931 ter wereld in Clarksdale in Mississippi. Iemand heeft het voor elkaar gekregen om zijn Engelse Wikipedia-pagina te laten beginnen met de woorden 'Izear Luster Turner Jr was a wife beating troll'. Ook goeiemorgen! Izear Luster wordt beter bekend als Ike and begint achtjarige piano en gitaar te spelen. In zijn tienerjaren formeert hij de groep The Kings Of Rhythm. Deze band zal hem, in wisselende bezettingen, begeleiden tot aan zijn dood. Zijn jeugd is meteen al niet het beste voorbeeld voor een verdere levensloop. Ike zegt zelf dat zijn vader in elkaar is geslagen door een blanke overvaller en daaraan is overleden, blues-historicus Ted Drozdowski heeft echter geschreven dat Isaiah Luster Turner, een dominee, is omgekomen in een fabrieksongeval. Zijn moeder trouwt met Philip Reeves, een gewelddadige alcoholist. Als zesjarige wordt Ike geïntroduceerd tot het liefdesleven middels een oudere vrouw met de naam Miss Boozie. ,,In die tijd werd er niet gesproken van misbruik, maar van plezier", kijkt Ike terug op die tijd. Voor zijn twaalfde is hij al seksueel misbruikt door drie vrouwen, inclusief Miss Boozie.

Van school wordt nauwelijks gesproken in zijn autobiografie. Als kind hangt hij rond bij het lokale radiostation WROX en krijgt al snel zijn eigen programma. Blues-pianist Pinetop Perkins leert hem boogie woogie spelen op de piano en in de jaren veertig wordt Turner resident in Riverside Hotel waar grote artiesten als Sonny Boy Williamson (de tweede) en Duke Ellington optreden. Blijkbaar doet hij wél de high school, want daar sluit hij zich aan bij een orkest: The Tophatters. Een afsplitsing daarvan zal leiden tot The Kings Of Rhythm. In het begin is het een cover-band, maar B.B. King helpt hen op de rails en introduceert de groep bij Sam Phillips, eigenaar de Sun Studio. Turner doet ervaring op als begeleider van blueszanger Robert Nighthawk en mag dat verder uitventen bij Howlin' Wolf, Charley Booker, Elmore James, Muddy Waters en Little Walter.

Op 3 of 5 maart 1951 gaan The Kings Of Rhythm de Sun Studio in om 'Rocket 88' aan de band toe te vertrouwen. Het is geen nieuw nummer. Het is gebaseerd op een instrumentaal nummer van Pete Johnson: 'Rocket 88 Boogie parts 1 & 2' en verder speelt 'Cadillac Boogie' van Jimmy Liggins uit 1947 een belangrijke rol. Jackie Brenston, de saxofonist uit The Kings, krijgt de vermelding van zanger en Ike is te horen als pianist. Raymond Hill speelt tenor-saxofoon en zal Tina Turner aan haar eerste kind helpen, voordat deze met Ike trouwt. Maar het is de 'bijdrage' van gitarist Willie Kizart dat de status van eerste rock & roll-plaat zal bijdragen. Wat er precies is gebeurd met zijn versterker? Er zijn twee verhalen dat het ding is gevallen, maar Ike vermoedt dat regenwater door de kieren van het kofferdeksel is gelopen en in de versterker die daar staat geparkeerd. Hoe dan ook: Het ding geeft een brommend en krakend geluid af, iets dat ongehoord is in die tijd. Link Wray's fuzz-effect zou eveneens een ongelukje zijn geweest.

De opname wordt uitgeleend aan Chess en als dusdanig wordt het één van de grootste rhythm & blues-hits van 1951. Het bereikt de eerste plek op 9 juni 1951 en staat stationair bovenaan voor vijf weken. Toch steekt hier ook het kip-en-ei verhaal op want er zijn verschillende critici die de plaat de status niet gunnen. Feit is namelijk dat het in 1951 al vaker 'rommelt' en de rockabilly is reeds in de jaren veertig begonnen. Ike's piano wordt een paar jaar later letterlijk gekopieerd in 'Good Golly Miss Molly' van Little Richard.

Rock & roll? Ja, het ongepolijste geluid van de gitaar, de 'distortion' en de prominente tenor-saxofoon zijn elementen die we vijf jaar later in de rock & roll zullen tegenkomen. Tekstueel is het ook een en al rock & roll. 'Rocket 88' is een eerbetoon aan de Oldsmobile 88 en dus gaat de plaat over auto's, vrouwen en drank. Het ritme is echter een 'shuffle' en staat mijlenver van de latere rock-sound.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten