Raddraaien: Ram Jam

De 'turbo' gaat aan bij het Raddraaien. Sinds afgelopen nacht ben ik opeens weer druk bezig met singles terug te plaatsen. Er staat al twee jaar een bananendoos met voornamelijk artiesten met een P, R en S in de kamer en ik denk dat ik die vanavond ga tussenvoegen. Gisteren heb ik al 200 titels bijgevoegd, veelal jaren tachtig en de letter G. Dit betekent dat ik morgen nieuwe bakjes moet kopen en dat de oorspronkelijke bakken voor het Raddraaien flink in de war zijn geschopt. De plaat waar ik vandaag moest beginnen, staat inmiddels in een volgende bak en dus zou ik bij het begin van die andere bak moeten beginnen: 'Killer Queen' van Queen. En die staat inmiddels ook halverwege die bak. Ik heb nu nog maar een paar titels te gaan en over twee weken kan ik dan met de tiende serie beginnen, eentje met vermoedelijk 46 afleveringen in plaats van de huidige 39. De Raddraaier van vandaag is 'Black Betty' van Ram Jam (1977).

We zijn Ram Jam al eens eerder tegengekomen in deze rubriek, maar niet met 'Black Betty' of een andere single. Waarbij ik meteen moet zeggen dat dit laatste ook niet kon, want 'Black Betty' is de enige in mijn koffers. Op 26 juli van het vorige jaar, ook de 76e verjaardag van mijn moeder, heb ik 'Jelly Jungle (Of Orange Marmalade)' van The Lemon Pipers te gast in deze rubriek. Dan ontdek ik ook de link met Ram Jam, iets dat voor die tijd onbekend is. Gitarist Bill Bartlett is de centrale persoon van Ram Jam en hij is in de late jaren zestig min of meer de leider van The Lemon Pipers. Die groep zit stevig onder de duim van het productieteam van Kasenetz en Katz en nadat 'Green Tambourine' een grote hit is geworden, wordt de band gedwongen liedjes op te nemen die sprekend op de voorgenoemde hit lijken. Het is het begin van de Amerikaanse bubblegum-rage. In 1970 kent het publiek het mopje wel en barst de kauwgum-ballon. Bartlett formeert met bassist Steve Walmsley en organist Bob Nave van The Lemon Pipers de groep Starstruck. Walmsley verlaat het schip al snel en wordt vervangen door David Goldflies. De laatste zullen we echter het beste kennen uit zijn samenwerking met Dickey Betts en The Allman Brothers Band. In deze Starstruck-periode neemt Bartlett het 59 seconden-durende 'Black Betty' van de Amerikaanse folkzanger Leadbelly en geeft het een eigenzinnige bewerking. Starstruck brengt het uit als een single op haar eigen TruckStar-label en het wordt een regionale hit. De plaat maakt dan een oversteek naar New York waar een paar producers gouden bergen voor zich zien. Bartlett wordt overgehaald naar New York en gekoppeld aan een nieuwe band: Ram Jam. De Starstruck-opname wordt ongewijzigd uitgebracht als Ram Jam en krijgt een nationale distributie.

Moeilijk voor te stellen voor ons Nederlanders, want hier bereikt de single een vierde plek in de Top 40. Toch is 'Black Betty' nogal omstreden in Amerika en dat resulteert in een radio-boycot. Desondanks weet de plaat een achttiende plek in Amerika te behalen. In Engeland en Australië is het eveneens een top tien-hit. Het succes is echter eenmalig. Hoewel het debuutalbum van Ram Jam nog wel her en der in de hitlijsten komt, is de opvolger 'Portrait Of The Artist As A Young Ram' een regelrechte flop. In 1978 houdt de groep op met bestaan.

In de begin jaren negentig is in Duitsland opeens een hernieuwde interesse in Ram Jam. Er verschijnt een verzamelalbum dat feitelijk beide studio-elpees bevat. In 1994 verschijnt het derde album van Ram Jam: 'Thank You Mam'. Hierop staat ook een nieuwe versie van 'Black Betty', iets meer dance-georiënteerd ditmaal: 'Black Betty 95'. Het is mij niet duidelijk of dit de Ram Jam is met Bartlett of voormalig Trans-Siberian Orchestra-zanger Max Mann. Onze eigen Ben Liebrand heeft in 1990 al een remix gemaakt van 'Black Betty' en dit is in Engeland een grote hit geworden.

Natuurlijk staat 'Black Betty' vooral synoniem aan Goede Vrijdag. In de jaren tachtig is dit één van die geluiden die je op die dag voorbij hoort komen. Ondanks dat het een grote hit is geweest in 1978, is het voor menig radioprogramma tien jaar later 'té hard'. Bijna veertig jaar later is 'Black Betty' nog altijd een fijne stomp in het gezicht. Hierbij moet ik de haartjes wel even laten wapperen...