Van het concert des levens: 1993

In de afgelopen jaren heb ik in 'Het zilveren goud' al stukjes en beetjes kunnen delen uit de jaren negentig, zoals ik dat nu doe met 1997. In 'Van het concert des levens' mag ik de stukjes samenvoegen en kneden tot één verhaal. Ik koop leuke plaatjes in 1993, daar niet van, maar qua verhaaltjes kijk ik soms als een blok tegen 'Het zilveren goud' op. We zijn nu inmiddels vier jaar na de berichten uit 1993 en ik voel alweer méér afstand. Let wel: Ik heb in 2018 zaken behandeld waar ik nog nóóit eerder heb geschreven! Schrijven werkt wel degelijk therapeutisch. In de vorige aflevering heb ik mijn schoolperiode afgesloten. Hoewel ik in de loop der jaren nog wel een praktijkopleiding en een tweetal cursussen zal doen, zal ik niet meer terugkeren in de schoolbanken. Jammer? Ach, ik red me wel. Als ik iets meer motivatie had gehad in 1992 om te willen leren en nog een paar jaar op school was gebleven? Er heeft wel meer in gezeten voor mij, maar ja... de wil ontbreekt. Vader is echter duidelijk. Van school gaan is prima maar dan zal er wel worden gewerkt. De eerste paar maanden van 1993 lijkt dat geen enkel probleem te worden. Dan is het van de ene op de andere dag helemaal afgelopen. Dat komt de sfeer thuis ook niet ten goede. Nu in een handige meeneemverpakking: Mijn jaar 1993 en dat is niet een van mijn meest favoriete!

Het begint allemaal zo mooi! In de eerste werkweek van 1993 heb ik een succesje bij uitzendbureau Start. Ik kan aan de slag op de zuivelfabriek in Heeg. Mijn neerwaartse carrière duurt slechts vier weken. Ik ben een goedkope kracht voor het bedrijf en, samen met mijn leeftijd, maakt dat ik ergens wordt 'gebruikt'. Mijn goedheid maakt dat ik wel erg flexibel ben. Als ik in de dagdienst-ploeg zit en er is iemand nodig voor de voor de ochtenddienst? Dan maken we er een kort avondje van en staan 's ochtends in alle vroegte bij de fabriek. Zoiets hou je op de lange termijn niet vol. Toch kan ik niet mee komen in de fabriek. De vertraagde motoriek is tijdens mijn schoolperiode op de achtergrond verdwenen, maar nu is het helemaal zichtbaar. Toch weiger ik eraan toe te geven en onderga dus menig vernedering in deze tijd. 'Je wilt niet doorwerken', doet ontzettend pijn als je je best doet en niet kan meekomen. Daar staat een prachtig salaris tegenover. Als na een stapavond een vriend geen geld heeft voor een patatje, neem ik ze mee om hen allemaal op kebab te trakteren. Ik ga wel kostgeld betalen maar dat mag niet meer zijn dan dat mijn broers en zus hebben betaald. Mijn oudste broer begint in 1983 met het betalen van kostgeld. In deze tien jaar is het leven een stukje duurder geworden, maar ik betaal hetzelfde bedrag. Een schijntje dus!

Na vier weken heeft mijn chef schoon genoeg van mij en adviseert me om terug te gaan naar school 'om daar de meester of juf te pesten'. Ik fiets door naar het volgende uitzendbureau en kan meteen ergens anders beginnen. Hoewel? Het meeste is werk op afroep en vaak is de klus na een dag wel geklaard. Bij Tempo Team kunnen ze de klok er gelijk op zetten. Om de twee dagen stap ik binnen. Een van de medewerkers zal ik in de nieuwe eeuw tegenkomen op een feestje. Hij vertelt dat iedereen reikhalzend uitkeek naar mijn bezoek. Het maakte de werkdag altijd een stuk prettiger. Intussen komt Start met een volgende baan op afroep, maar regelmatiger dan een dag bindceintuurtjes uit damesbloesjes trekken en terug in het plastic te doen. Ik moet gaan assisteren bij het plaatsen van kanteldeuren in garageboxen. Ik hoef niet technisch te zijn. Gewoon een paar extra handen en graag een beetje sterk. Ach, dat laatste maak ik me ook niet druk over. De kanteldeur moet op zijn plek komen en Gerrit sjouwt wel. Totdat oude garagedeuren met beton eraan op een kar moeten komen. Ik voldoe het werk zonder morren maar hoor mijn rug om hulp roepen. Dan loopt het werk al lang niet meer via Start en is het zwart geworden. Ik kan niet praten met mijn collega, té verschillend, en het zwart werken maakt dat mijn ouders zorgen baren. Vader praat met iemand op de damclub en 'regelt' een baantje voor mij bij een hoveniersbedrijf. Dat zal ik drie weken volhouden en hier hou ik vrijwillig mee op. De chef is zo schappelijk om me te ontslaan zodat ik recht heb op een uitkering. Dat laatste is nog niet helemaal aan de orde. Ik moet eerst een half jaar van school zijn en dat is pas volgende maand.

Het is eind mei 1993 en nog altijd maak ik mijn vaste tournee langs de uitzendbureaus. Alleen... is er opeens helemaal geen werk meer. Ik ga al meer rondhangen in een restaurant dat recent is geopend. Ik ben stiekem een beetje verliefd op de serveerster, maar het maakt ook dat ik soms al overdag begin met drinken. Niet goed! In de zomer van dat jaar begint mijn uitkering op stoom te komen. Dat is beduidend minder dan wat ik ben gewend van de zuivelfabriek en met geld in de zak verander ik vaak in een kip zonder kop. Ik heb deze zomer ook mijn dienstkeuring en gelukkig word ik afgekeurd. Reden: Mijn maat 48 platvoeten. De vakantie vier ik met mijn ouders in Denemarken. Ik heb mezelf opgeworpen als promotor voor een lokale band in Sneek en heb zo een aantal demo-cassettes gekregen. Ik ga 'iets proberen' in Denemarken, maar weet helemaal niets af van het vak. Op de laatste dag vind ik in Herning iets dat open is en concerten organiseert. Ik vraag naar de manager en deze is in bespreking. Ik moet dus even wachten. Hoewel het gesprek kort en bondig is en hij de cassette in ontvangst neemt, hoor ik intussen een plaatje op de Deense radio. Het refrein kan ik een uur later nog altijd meezingen en denk dan dat het nummer 'What's Going On' heet. Ik ben me er trouwens al helemaal niet bewust van dat het een splinternieuwe plaat is! Het is echter mijn kennismaking met 'What's Up' van 4 Non Blondes. Vandaar het fotomodel.

Inmiddels ben ik bijna negen maanden van school. Als je zes maanden na het verlaten van school werkloos bent (ongeacht wat je in de eerste vijf maanden hebt gedaan), kom je in aanmerking voor het Jeugdwerkgarantieplan. Het werken zal pas in 1994 ingaan. Tot die tijd wordt vooral gekeken waar mijn interesses liggen. Een beroepskeuzetest van het Arbeidsbureau heeft geen uitkomst gebracht. In Leeuwarden is dan sinds een paar maanden een beroepskeuzetest van zeven weken. Gedurende een week ga je kijken naar een bepaalde beroepsgroep, vindt er een excursie plaats naar een bedrijf en mag je zelfs even 'snuffelen' als het je interesse heeft. Ik ontmoet daar Johan met wie ik even zeer goed bevriend raak. Het is ook de periode waarin ik probeer te 'vluchten'. Kan niet mooier op de Dag Van De Vluchteling? In december 1992 ben ik weggelopen van de stageplek in Lemmer en word die avond door mijn ouders opgepikt in Tuk. In april loop ik na een akkefietje weg van het werk in Hoogezand en tref later die avond mijn ouders in Slochteren. Ik leef met de gedachte dat als ik heel hard weg ren dat ik vanzelf in een andere dimensie terecht zal komen. Niet dat ik zweverig ben ingesteld, maar anders kan ik het niet verklaren. Ik heb een geromantiseerd beeld van 'het zwerven'. Na een aantal latere ervaringen kan ik anno 2022 mededelen dat de waarheid in dat beeld ver te zoeken is.

In september 1993 krijg ik woorden met de familie en ren het huis uit. Iedereen gaat ervan uit dat ik later die morgen op de beroepskeuzetest in Leeuwarden zal verschijnen. Als dat niet het geval is, wordt er alarm geslagen. Ik bevind me dan al aan de overkant van de Afsluitdijk. Ik ben een week 'onderwater' gebleven en lift dan weer terug naar Jutrijp. Natuurlijk ga ik het niet goed praten, maar... op bepaalde punten is het een erg leerzame week geweest. Ik leer onder andere dat niet alles vanzelfsprekend is en dat 'op mezelf zijn' nog niet zo eenvoudig is. Romantischer dan het op de bank slapen bij een drugsdealer wordt het in ieder geval niet. En je kan niet iedereen zomaar vertrouwen want er zijn ook mensen in de wereld met kwade bedoelingen. Dan heb ik het overigens niet over de drugsdealer want dat is een goede gast! Ik mag gerust een jointje mee roken maar iets zwaarder krijg ik onder geen beding van hem, zo heeft hij me al laten weten. Zo keer ik terug in Friesland. Ik maak de beroepskeuzetest af en deze wil me in de grafische vormgeving of in de audiovisuele sector hebben. Betaalbare opleidingen zijn er niet op dat vlak en zo blijft het bij een getuigschrift en een paar ambities.

In 1994 kan ik weer aan het werk en zo klaart de lucht een beetje op. Ik herinner 1993 vooral als grijs en mistig. De zomer is bij vlagen erg warm en dus denk ik dat de mist vooral in mijn hoofd heeft gezeten. Over het roken heb ik recent nog geschreven. In 1993 ga ik namelijk sjekkies roken en wordt de driekwart Javaanse Jongens een soort van 'cult'-shag voor mij. Ik word door een dorpsgenoot aangespoord om een Solex te kopen. In de laatste weken van 1993 ga ik geregeld kijken bij iemand die eentje heeft staan. Hij moet hem alleen nog lopende zien te krijgen. De Solex gaat dus ook mee voor 1994. Het scharreltje op de dorpsfeesten in de zomer van 1993 en de ontwikkelingen van Horrible Dying blijven in dit verhaal achterwege. Op naar het méér positieve verhaal van 1994!