Raddraaien: Focus

De 'Weekplate' komt dus terug, maar hoe zit het met de 'Nederlandse week'? Die heb ik een paar jaar gehad in oktober en dat is ook zoiets dat altijd kan terug komen rond die tijd. Hoewel? Als ik er zelf niets aan doe, dan helpt het 'Raddraaien' een handje. Dit is namelijk de derde 'Raddraaier' van vaderlandse bodem op rij. Terwijl het 'gewoon' de 22e single uit de zevende jaren zeventig-bak is en dat in principe iedere plaat had kunnen overkomen, mag ik vandaag de volgspots richten op het roemruchte Focus. Als 'supergroepen' steevast moeten eindigen in slaande ruzie, dan is Focus zeer zeker dé ultieme 'supergroep' van ons land geweest. Misschien dat er geen lichamelijk contact is geweest, maar de weigering om de naam 'Thijs Van Leer' uit te spreken en hem voortdurend 'die rare man' te noemen, wijst erop dat Akkerman en Van Leer de onenigheid mee in het graf nemen. Vandaag een single uit een periode dat het eigenzinnige groepje uit de hoofdstad alles in goud veranderd: 'Sylvia' van Focus (1972) is het onderwerp in 'Raddraaien'.

Waar en wanneer? Dat is niet lastig te bedenken. 'Sylvia' is de 125e single volgens de papieren kaartenbak en dat betekent dat ik hem heb gekocht op koninginnedag in 1990. Iemand staat jaren lang iedere koninginnedag op de vrijmarkt in de Sneker wijk Tinga en ik spendeer daar ieder jaar minstens een gulden aan de singles voor een kwartje. Het wordt echter wel steeds minder... Opvallend is dat deze persoon de Nederlandse popmuziek in de vroege jaren zeventig een warm hart heeft toegedragen. Denk aan Golden Earring, Focus, Earth & Fire en Sandy Coast. Hij heeft het allemaal op zijn kleedje liggen. Als ik me niet vergis, verhoogt hij de prijzen op een gegeven ogenblik naar een gulden, maar dan zijn ze nog steeds spotgoedkoop! Een gulden voor een puntgave 'Blue River' van Elvis mét fotohoes? Hier bestaat het! Focus heeft zo gezegd een kwartje gekocht en het eerste dat opvalt is dat de plaat niet heel erg geliefd is geweest bij de vorige eigenaar. De single is nauwelijks gedraaid en het middengaatje van het 'hartje' voelt maagdelijk aan. Mijn kennismaking met 'Sylvia' is tijdens de muziekles in de brugklas van de LEAO. Hier geen notenschrift, blokfluitles of stoffige componisten. De leraar komt uit een muzikale familie en is een rasechte hippie. Hij leert ons vooral van 'structuren' in de muziek en deze met letters te benoemen. De opdracht mag worden uitgevoerd bij 'Sylvia' van Focus. Het begint met A, de gitaar luidt B in, vervolgens A, dan een variatie op B welke B2 genoemd moet worden, vervolgens weer A en dan het coda. Als ik me niet vergis...? Het is immers bijna dertig jaar geleden voor mij. Dit is echter in 1990 wel de reden om de single daadwerkelijk mee te nemen. Daarvoor bedank ik meneer Verbeek!

Iemand bezwaar als ik Jan Akkerman beschrijf als een 'eigenwijze stoethaspel die ontzettend goed gitaar kan spelen'? Interessant gegeven is dat als je het Akkerman zelf vroeg in de jaren zeventig, hij steevast Eelco Gelling als 'beste gitarist ter wereld' noemde. De twee doen later ook jamsessies in een café in Groningen waarbij je de mannen nooit samen op het podium ziet. Interessant omdat Gelling puur op het gevoel speelt en Akkerman daarentegen veel technischer is aangelegd. Met Johnny & His Cellar Rockers maakt hij in 1964 voor het eerst indruk, maar vestigt zijn naam in 1966 met 'Russian Spy And I' met The Hunters. Platenmaatschappij Imperial wil daar meteen een album aan wijden en dat wordt 'Talent For Sale'. Dan wordt het 1969 en is 'supergroep' een term die te pas en te onpas wordt gebruikt. Akkerman is met drummer Pierre Van Der Linden de enige bekende naam in Brainbox, maar stuwt met zijn gitaarspel binnen een jaar tot de top van de Nederlandse popmuziek. Toch is Akkerman snel verveeld en wil weer iets anders en dat geschiedt in 1970. Hij sluit zich aan bij het trio van fluitist/arrangeur Thijs Van Leer welke dan voornamelijk werk heeft aan Liesbeth List en Ramses Shaffy. Dit trio neemt eind 1970 de naam Focus aan en de rest is geschiedenis?

Het kwartet van Van Leer, Akkerman, Martijn Dresden en Hans Cleuver is in 1970 betrokken bij de Nederlandse uitvoering van 'Hair' en als dusdanig ook te horen op de Nederlandse soundtrack-elpee. In de loop van 1970 ontstaat de wens om zelf nummers te schrijven, nadat de groep aanvankelijk veel heeft gecoverd van Traffic. Het eerste album wordt nog in de originele bezetting gedaan, maar Dresden en Cleuver moeten kort daarop het veld ruimen. Pierre Van Der Linden wordt de drummer van Focus, terwijl Bert Ruiter de basgitaar voor zijn rekening neemt. Het is de president van het Amerikaanse Sire Records dat de Engelse producent Mike Vernon langs stuurt bij een concert van Focus en deze is wild enthousiast. Het is een tijd waarin Focus op het creatieve hoogtepunt is. Akkerman en Van Der Linden vormen een uitstekend ritme-tandem en ook Van Leer en Akkerman kunnen met elkaar praten. In 1973 bereiken zowel 'Hocus Pocus' als 'Sylvia' de Engelse top tien, de Engelse Polydor moet ik ook nog 'ergens' hebben. Daar staat 'House Of The King' overigens op de keerzijde. Ten tijde van de opnames van 'Hamburger Concerto' loopt het mis tussen Akkerman en Van Leer. De eerste is nog altijd verbolgen over het feit dat Van Der Linden uit de groep is gestapt en voelt zich steeds minder thuis in het nieuwere geluid van Focus dat directer is geworden. Akkerman neemt zelf intussen het album 'Tabernakel' op en in 1975 barst de bom tussen hem en Van Leer. Een jaar later zal Akkerman de studio in gaan met zijn Brainbox-collega Kaz Lux voor 'Eli', Focus moddert door tot en met 1978. Het, voorlopige, laatste album is met de eigenzinnige zanger P.J. Proby: 'Focus Con Proby'. Beide partijen willen niet meer herinnerd worden aan deze schijf.

In 1983 worden Van Leer en Akkerman bijeen gebracht en eerst is het plan van de platenmaatschappij om de oude hits opnieuw op te nemen. Daar zien de heren niets in en gaan geduldig aan de slag voor een nieuw album. Ruud Jacobs wil graag tempo in de zaak hebben, maar de opnames duren weken en het levert maar liefst dertig stukken op. Een selectie daarvan verschijnt in 1985 op het album 'Focus'. Het duo mag zich echter niet Focus noemen. In 1990 staat de groep in de bezetting met Ruiter en Van Der Linden op het 'Goud Van Oud'-festival voor de Veronica radio en televisie. Buiten een optreden op North Sea Jazz in 1993 zullen de twee mannen niet weer op een podium zijn te vinden. Van Leer start in 2001 met een nieuwe Focus met daarin 'jonge honden' uit een recente groep van Van Leer. Pierre Van Der Linden is sinds 2004 weer lid van de groep welke tot op de dag van heden actief is en nog steeds regelmatig albums uitbrengt.