Aan het begin van dit nieuwe jaar lijkt de 'Dodenrit' even een wekelijks ritueel te worden. Gelukkig is het weer ietsje rustiger geworden. Het is per slot van rekening een rubriek welke ik liever kwijt dan rijk ben. Maar goed, met name de overledenen van eerder dit jaar verdienen hun podium op Soul-xotica, ook al is het in enkele gevallen niet bij het leven geweest. Sinds het overlijden van Prince is het rustig. Okay, er is een kleine 'opruiming' geweest van coryfeeën uit de jaren vijftig en nog geregeld overlijdt een drummer of bassist van een jaren zestig-band. Bob Garner is daarvan een voorbeeld, maar dat was een goede reden om The Creation weer eens in de schijnwerpers te zetten. Dan nu Toots Thielemans. Een man die tot maandag 94 jaar onder ons is geweest en nog geen verwijzing heeft gekregen op Soul-xotica. Toots Thielemans is naar eigen zeggen een 'Brussels ket', maar in werkelijkheid is hij één van de grootste en meest invloedrijke artiesten aller tijden. Vandaar dat ik hem vandaag in de schijnwerpers wil zetten.
Wat als Toots er niet was geweest? Vooral in de jazz zou dat een aantal 'open plekken' opleveren, maar ook in het dagelijks bestaan op radio en televisie zouden gaten vallen. Toots is alom aanwezig en zal dat, ondanks zijn verscheiden, ook nog jaren blijven. Jean-Baptiste Frédéric Isidor, Baron Thielemans is de volledige naam. Het baron-gedeelte is een resultaat van zijn benoeming door Koning Albert in 2001 in erkenning van zijn muziek. Thielemans wordt op 29 april 1922 geboren in Brussel. Zijn ouders bestieren een café en Toots krijgt de muziek met de paplepel in gegoten. Als een ukkie van drie jaar speelt hij al op een provosorisch gebouwde accordeon. Tijdens de Duitse bezetting raakt Toots onder invloed van de muziek uit Amerika, de jazz, en leert zichzelf mondharmonica en accordeon spelen. Wanneer hij de muziek hoort van de legendarische jazz-gitarist Django Reinhardt, eveneens een Belg, wil Thielemans eveneens gitaar spelen. Tijdens de oorlogsjaren studeert hij wiskunde, maar aan het einde van het meningsverschil acht hij zichzelf als professioneel muzikant. In 1949 valt hij bij in een jamsessie in Parijs waar onder andere Charlie Parker, Miles Davis en Sidney Bechet aan deelnemen. Hier hoort hij voor het eerst de 'snelle' bebop-stijl. Parker en Dizzy Gillespie worden zijn muzikale profeten. In 1948 heeft hij echter een bezoek gebracht aan de Verenigde Staten en een agent van Benny Goodman ziet een optreden van hem in een kleine club. Als Thielemans goed en wel terug is in Brussel ontvangt deze een brief van dezelfde agent. Of Thielemans met één van zijn idolen, Benny Goodman, op Europese tournee wil in 1949 en 1950? Het is aanvankelijk de bedoeling dat Thielemans de gitarist wordt van het gezelschap. Het eerste optreden is echter in Londen en de Engelse vakbond gooit roet in het eten. Er zit niks anders op dan de mondharmonica te bespelen en dat is iets dat Thielemans het merendeel van deze tournee zal doen.
In 1950 debuteert Thielemans op de plaat met tenorsaxofonist Zoot Sims. Een jaar later toert hij met Bobbejaan Schoepen en dan uitsluitend als gitarist. Goodman kan nauwelijks geloven dat de Europese tournee de eerste optredens zijn waarvoor Thielemans geld krijgt uitgekeerd. In 1951 is het duidelijk dat zijn toekomst in Amerika ligt. Hij vertrekt naar het land van de grenzeloze mogelijkheden en wordt in 1957 staatsburger. Aanvankelijk speelt hij in The All-Stars van Charlie Parker en toert met Dinah Washington. Van 1953 tot en met 1959 maakt hij deel uit van de groep van George Shearing en hier voegt hij het fluiten toe aan zijn muzikale kunsten. Hetzelfde fluitje dat zijn meest bekende werk zal opleveren: De compositie 'Bluesette' (1962). Norman Gimbel zorgt voor de tekst op het nummer dat sindsdien door honderden mensen op de plaat is gezet of is uitgevoerd tijdens concerten. Op de televisie zien we in de jaren zestig commercials van aftershave-fabrikant Old Spice. Zowel de fluit als de harmonica worden beide vertolkt door Thielemans. Hij gaat in de jaren zestig ook intensief werken met arrangeur Quincy Jones. In de vroege jaren zeventig is Thielemans alom vertegenwoordigd op film-soundtracks. In Nederland wellicht het best bekend van 'Dat Mistige Rooie Beest' uit de film 'Turks Fruit'. Toch is Toots er ook voor de kleintjes: Hij speelt de herkenningsmelodie van Sesamstraat welke veertig jaar in gebruik is geweest. In 1979 werkt hij met Bill Evans aan de elpee 'Affinity' en als Thielemans na zijn pensionering terugkijkt op zijn hoogtepunten, dan herinnert hij deze langspeler als de plezierigste ervaring. In de jaren tachtig is Thielemans ook te horen op een paar pop-platen. Hij speelt met Billy Joel op de elpee 'An Innocent Man' en is te horen op 'Too Late For Goodbyes' van Julian Lennon. Leuk detail is dat John Lennon zijn eerste Rickenbacker koopt in 1959 nadat hij Thielemans het instrument heeft horen bespelen.
In de nieuwe eeuw wordt Thielemans verscheidene keren in het zonnetje gezet, maar tegelijk gaan de jaren tellen. In maart 2014 zegt hij alle geplande optredens af en moet kiezen voor zijn gezondheid. Maandag is de koek op en overlijdt Thielemans op de respectabele leeftijd van 94 jaar. Grote muzikanten zijn van alle tijden maar zij die bescheiden blijven onder het 'grote muzikant' zijn, zijn schaars. Hij heeft zichzelf altijd beschouwd als een Brusselse straatjongen terwijl hij wel even de muziek een eigenhandige draai heeft gegeven. Niets dan respect voor deze man.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten