Ik had het Nederlandse hoesje kunnen nemen van singlehoesjes.nl, want deze heb ik per slot van rekening ook in de bakken staan. Toch brengt Raddraaien me specifiek uit op de Deense persing met afwijkende fotohoes. Hoewel ik op het moment alweer een poging neem om mijn singles op alfabetische volgorde te krijgen, doe ik dit in het begin van de nieuwe eeuw ook al eens. Tot dan toe staan de singles min of meer in volgorde van aankoop en bij de eerste rangschikking valt op dat er een paar enorme 'hits' in mijn verzameling aanwezig zijn. 'Mijn Gebed' van DC Lewis, 'Waarheen Waarvoor' van Mieke Telkamp en 'Glaasje Op Laat Je Rijden' van Sjakie Schram zijn andere titels die ik veel te vaak heb totdat ik eens ga opruimen. De singles zijn veelal binnengekomen via partijtjes op rommelmarkten en vaak zijn de platen en hoesjes in een té mooie staat om eruit te schiften. De grootste hit is echter 'El Condor Pasa' van Los Incas, die blijk ik negentien keer te hebben. Vijftien daarvan zijn de Kliko in gegaan. De uitvoering van Simon & Garfunkel is bescheidener aanwezig, buiten deze Deense hou ik één Nederlandse met fotohoes. Ik zet vandaag het lied 'El Condor Pasa' en Simon & Garfunkel's laatste studio-album in de schijnwerpers, de Raddraaier is 'El Condor Pasa' van Simon & Garfunkel (1970).
Daniel Alomia Robles componeert 101 jaar geleden 'El Cóndor Pasa', want dat is de enige juiste titel. Het is het thema van de gelijknamige 'zarzuela', in Peru en andere Spaanstalige landen een populair genre dat zich ergens in het midden houdt van toneelspel en opera door middel van wisseling in spraak en zang. 'El Cóndor Pasa' is echter een instrumentaal werk dat niet veel later voor het eerst in de Peruaanse hoofdstad Lima wordt opgevoerd. In 1933 ontvangt Robles het 'copyright' voor de melodie in Amerika.
Paul Simon hoort in Parijs de melodie van een groepje Peruaanse muzikanten. Hij raakt met hen aan de praat en Jorge Milchberg, leider van de groep Urubamba en ook bekend als Los Incas, vertelt hem dat 'Paso Del Condor' een bewerking is van een traditionele melodie uit de negentiende eeuw. Paul Simon gaat naar huis met de melodie in zijn hoofd en schrijft dan 'El Condor Pasa (If I Could)' en maakt voor de opname gebruik van Los Incas' versie zonder toestemming te hebben gevraagd. Die kunnen er uiteraard goed mee leven, zeker als de plaat miljoenen keren over de toonbank gaat en het Los Incas ook een platencontract oplevert. Paul Simon produceert hun eerste Amerikaanse album als dankbetuiging en Los Incas is eveneens te horen op Simon's 'Duncan' van zijn eerste solo-elpee. Dan komt er een kleine kink in de kabel als Armando Robles Godoy ten tonele verschijnt. Hij is de zoon van Daniel Alomia Robles en weet aan te tonen dat zijn vader de melodie in 1913 heeft gecomponeerd en in 1933 ook in Amerika heeft vastgelegd. Volgens Godoy is de rechtszaak bijna 'aangenaam'. Paul getuigt zich uiterst respectvol tegenover de Peruaanse cultuur en zou nooit een melodie hebben willen jatten. Godoy, op zijn beurt, raakt ervan overtuigd dat Simon het verhaal van Milchberg heeft geloofd en daar vanuit de melodie heeft opgenomen en aan hem en Milchberg heeft toegeschreven. De rechtszaak is zó gepiept.
In de loop der jaren zijn er honderden, zo niet duizenden, versies verschenen van 'El Condor Pasa'. Simon & Garfunkel tracht het nummer exclusief als album-track te houden, maar alleen in Engeland verschijnt het niet als single. Daar gaat Julie Felix aan de haal met 'El Condor Pasa' en bereikt de top 20. Verder heeft vrijwel ieder land zijn eigen vertaling. Volgens mij hoorde ik onlangs op RadioNL nog een recente Nederlandse vertaling.
Het huwelijk tussen Paul Simon en Art Garfunkel is in 1969 al enigszins over zijn hoogtepunt. Terwijl Art de helft van de tijd afwezig is, hij doet intussen een rol in de film 'Catch-22', schrijft Paul de liedjes voor het nieuwe album. Als extraatje voegt hij een live-versie van 'Bye Bye Love' toe, oorspronkelijk van hun voorbeelden The Everly Brothers. Producer Roy Halee is andermaal betrokken en hij zet de lijn van 'Bookends' voort. Opnieuw is 'Bridge Over Troubled Water' een album met een mix aan stijlen. Simon & Garfunkel neemt veertien liedjes op, maar na veel discussie over de twaalfde track, wordt besloten slechts elf nummers op het album onder te brengen. Het duurt in zijn geheel 36 minuten en dat is zeer gemiddeld voor een album uit die tijd. Op 26 januari 1970 verschijnt 'Bridge' voor de eerste maal en zal daarna continu verkrijgbaar blijven. Hoewel de heren elkaar tijdens de opnames al enige keren in de haren vliegen, valt het besluit om uit elkaar te gaan pas tegen het einde van 1970. 'Bridge' heeft zich dan inmiddels bewezen een mooi afscheidsalbum te zijn, want het album kan door CBS/Columbia volledig worden leeg gemolken in succesvolle singles. Van het werk dat Simon & Garfunkel heeft uitgebracht, is 'Bridge' tevens het meest ambitieus. Hier kan alleen maar een teleurstelling op volgen.
Garfunkel richt in eerste instantie zijn pijlen op het acteren, maar maakt in 1973 zijn solo-debuut. Hij zal daarbij enkele malen worden geholpen door Simon, want net als Ringo Starr blijkt Art het alleen niet te redden. In 1979 heeft Art zijn grootste hit met 'Bright Eyes' uit de soundtrack van 'Watership Down'. Paul gaat door waar hij het beste in is: Het maken van muziek. Zijn solo-albums zijn stuk voor stuk bestsellers. Vanaf de jaren tachtig komt het duo nog vaak kortstondig bijeen. In 2010 lijkt het even tot een wereldtournee te komen, maar dat wordt door Garfunkel's artsen afgeraden vanwege een aandoening. Dit valt bij Simon in verkeerde aarde waardoor het opnieuw heibel in de tent is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten