Afgelopen woensdag heb ik de vakantie in Denemarken zo goed als afgesloten in 'Het zilveren goud'. Van het eerste weekend bij mijn broer weet ik nog een aantal dingen te herinneren en die heb ik met jullie gedeeld. Wat ik even lijk te vergeten is dat mijn broer in dit weekend het nieuwste album van Radiohead voor me op een cassettebandje zet. Het vergt een paar maal draaien voordat ik er aan ga wennen maar het resultaat is daar: Vijfentwintig jaar later kan ik concluderen dat het één van mijn ultieme favoriete albums aller tijden is. In dit bericht wil ik niet alleen stilstaan bij de vijfentwintigste verjaardag van het album, maar het tevens uitbreiden naar de rol van Radiohead in mijn leven tot nu toe. Het cassettebandje maakt eind 1997 overuren en gaat uiteraard ook mee naar Engeland. Ik zit heel erg te twijfelen of ik de cd ooit nog eens heb gekocht? Het vinyl ben ik wel een paar maal tegengekomen maar op ene of andere manier trekt dat me niet aan. Als ik het later toch nog eens op cd heb gekocht, heb ik deze in ieder geval ook niet grijs gedraaid. 'OK Computer' is het soort album dat ik kan dromen. Ik ken ieder hoekje en gaatje van het album, hoewel ik ook een tijd moeite heb gehad met het album. In de volgende bloemlezing zal ik proberen uit te leggen hoe en waarom, maar ik begin met de eerste kennismaking met Radiohead.
'Creep' is in 1993 de eerste single van Radiohead welke wereldwijde bekendheid geniet. In eerste instantie 'mis' ik het nummer en het is pas in de tijd van The Scrum (1996-97) dat ik 'Creep' geregeld hoor. De Radiohead-fans zijn er anno 2022 unaniem over. 'Pablo Honey', het debuutalbum, doet voor niemand mee. 'The Bends' eigenlijk idemdito. Bij 'OK Computer' worden de meeste 'die-hard' fans geboren. En toch... als je terugkijkt op 'Creep'... Tot tien jaar geleden is het redelijk voorspelbaar. Ben je van plan een rap-plaat, R&B of punk of heavy metal te draaien, dan kun je er vergif op in nemen dat er wordt gevloekt in het nummer. Je verwacht het niet bij een popplaat of, zoals Radiohead, een melodieus rocknummer. Met Lily Allen's 'Fuck You' gaat het hek van de dam en tegenwoordig wordt even veel en vaak gevloekt in een nummer als dat de liefde voor iemand wordt uitgesproken. In 1993 is dit nog tamelijk 'uniek'. Toch weet ik in het begin niet zo goed wat ik aan moet met Radiohead. 'The Bends' verschijnt in 1995 en 'Street Spirit' woont een paar weken in de Top 40. Als de plaat voor een gereduceerde prijs wordt aangeboden na het Top 40-bezoek ga ik overstag en 'Street Spirit' zal onderdeel worden van de soundtrack van 1996. In 1997 werk ik bij de Popkelder en daar zijn we geabonneerd op de Muziekkrant OOR. Dat is nog net voordat het een soort 'Hitkrant' wordt zonder posters. Het lijkt in 1997 alsof de muziekwereld aan elkaar hangt van de hypes, maar... achteraf gezien is 1997 gewoon een erg goed muziekjaar met verschillende essentiële releases die allemaal de volle aandacht verdienen van het tijdschrift. Of het nu gaat over 'Urban Hymns' van The Verve of 'Fat Of The Land' van The Prodigy... alle albums worden vol lof onthaald door OOR. Zelfs Oasis kan op de aandacht rekenen, ook al is hun 'Be Here Now' verre van wereldschokkend. 'OK Computer' krijgt het maximaal aantal punten van OOR. Mijn broer is ook zeer te spreken over het album en knalt het op een cassette. De resterende speeltijd van de cassette wordt gevuld met een Deens bandje genaamd The Pockets. Daar heb ik het al snel mee gehad, maar het spaart batterijen om The Pockets uit te zitten en weer van voren af aan te beginnen met 'OK Computer'.
Omdat 'Creep' eerst een hit wordt in Amerika hangt de groep meteen een hype in Engeland en Europa aan de broek. Het is in eerste instantie vooral een rockband dat melodieuze songs maakt, maar ook pittige gitaarrock-momenten kent. In 1997 is een computer nog iets futuristisch. Natuurlijk... in veel fabrieken en bedrijven wordt al volop gewerkt met computers, maar eentje thuis hebben? Dat is voorbehouden aan nerds. Het is bovendien twee jaar voordat het 2000 gaat worden en er wordt gevreesd voor een 'millenium bug'. Een digitale kever welke op 1 januari 2000 heel veel digitaal werk verloren zal laten gaan. Het is dus zaak om voor het aanbreken van de nieuwe eeuw nog bepaalde ideeën vast te leggen op de cd. Elektronica is dan vooral voorbehouden aan de dansmuziek en voor progbands uit de 'underground'. Een rockplaat maken met toevoeging van technologische snufjes is als vloeken in de kerk en het draagt een zeker risico met zich mee. Wat als de fans van 'Pablo Honey' en 'The Bends' massaal afhaken en de plaat links laat liggen? Hoewel het album vaak wordt bestempeld als de 'Sergeant Pepper' van de jaren negentig, blijf ik liever weg van die vergelijking. Zelf zou ik dan meer neigen naar de eerste van Pink Floyd. Bekende pop- en rockstructuren maar dan met iets 'nieuws'. Ik leer eerst wennen aan 'Paranoid Android', de 'Bohemian Rhapsody' van de jaren negentig. Overigens weten dan weinig mensen wat een 'android' is. Ook ik denk aan een gemoedstoestand zoals 'Paranoid'. 'Karma Police' heeft een onbeschrijflijke schoonheid in zich maar 'Exit Music For A Film' zal mijn persoonlijke favoriet worden. Waarschijnlijk omdat het een mellotron gebruikt. In de zomer van 1998 vind ik in York de 'black label jukebox'-single van 'Karma Police'. Daar ga ik in Mossley met mijn gezellige maat 48 op staan, waardoor het nu een 'crack' heeft, maar het speelt desondanks nog altijd af.
Op een bepaald moment draait het bandje dol, ook al denk ik dat ik het gewoon ben verloren. Nogmaals: Er is geen schade want ik kan het album inmiddels compleet dromen. Het is op een maandag in 2000 dat ik bij de ACM in de kunstmest werk. De radio staat op 3 en dat is een zender waar ik normaal gesproken niet naar zou luisteren. Hier wordt echter gedurende de dag een promotie-jingle gedraaid: Die avond zal om elf uur het hagelnieuwe Radiohead-album integraal worden uitgezonden. Terwijl Harrie naar een film kijkt op televisie lig ik plat op de grond. De hoofdtelefoon in de radio en het cassettebandje klaar. Tot mijn ergernis krijgen we eerst een stel beoordelingen van muziekjournalisten voordat het album wordt gedraaid. Het is tijdens 'National Anthem' dat ik er al genoeg van heb. Té vaag en experimenteel. Dit is niet de Radiohead van 'OK Computer' en 'The Bends'! De laatste heb ik overigens in 1999 op cd gekocht en is me erg goed gaan smaken. Ik sta op het punt de opnamefunctie te beëindigen en de radio uit te zetten maar iets maakt dat ik blijf luisteren. Gelukkig maar! Als volgende is 'How To Disappear Completely' en dat zal nog immer één van mijn ultieme favorieten zijn. Ik neem het album helemaal op en laat het de komende weken op mij inwerken. Na een maand weet ik genoeg: Deze moet ik op cd hebben!
'Amnesiac' laat ik in eerste instantie aan me voorbij glijden. Ik ben nog té diep onder de indruk van 'Kid A'. Het kent een paar momenten waar de pop- en rockhistorie van Radiohead om het hoekje komt kijken, maar verder is het vooral heel erg experimenteel en soms bijna los zand. Waar je van 'OK Computer' nog losse nummers kan beluisteren, daar kan 'Kid A' alleen integraal beluisterd worden. Losse nummers maken niet de juiste indruk. 'Amnesiac' is een soort van 'Kid B' en dat geloof ik wel als de plaat wordt uitgebracht. Het is pas in de weken na de hersenschudding in 2009 dat ik de cd koop maar het zal nimmer een goed huwelijk worden. In 2003 sta ik nog even op het punt om 'Hail The Thief' te kopen op vinyl maar na een paar nummers te hebben beluisterd, zie ik af van de koop. Toch wil 'OK Computer' evenmin voor mij in die tijd. Iets te vaak gehoord en ergens klinkt het heel erg gedateerd. Als ik in juli 2016 begin met 'Afterglow' is 'Airbag Saved My Life' de allereerste plaat in de uitzending. En het is vooral de laatste jaren dat ik 'OK Computer' opeens weer erg goed kan waarderen.
Iemand op Discogs slaat de spijker op zijn kop. 'Als Kid A vandaag zou worden uitgebracht, zou iedereen de schouders ophalen en de plaat links laten liggen. Als OK Computer vandaag zou verschijnen, zou het opnieuw iedereen omver blazen'. Ik geloof dat daar een kern van waarheid in zit. Experimentele albums met los zand zijn van alle tijden. Een album dat in de basis puur rock is maar dan met elektronische ornamenten is anno 2022 nog altijd schaars. Overigens ben ik Radiohead met 'Amnesiac' helemaal uit het oog verloren.
Dan is het een paar maanden geleden. Tussen de nieuwe albums vind ik eentje van een band genaamd The Smile. Nietsvermoedend draai ik een nummer in 'Afterglow' en begin dan nieuwsgierig te worden. Die zanger klinkt wel heel erg als Thom Yorke. En wat blijkt? The Smile is Thom Yorke met zijn Radiohead-compaan Jonny Greenwood en Sons Of Kemet-drummer Tom Skinner. De liedjes van Yorke en Greenwood zouden in eerste instantie gebruikt zullen worden voor een nieuwe Radiohead-plaat, maar dan slaat de pandemie toe. Met behulp van het internet en de muzikanten elk in een studio wordt de eerste plaat van The Smile opgenomen. Het gaat weer wat meer naar de 'roots' van Radiohead en ik mag het album graag horen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten