Een leven met Aretha

Je kan op Facebook pagina's van artiesten 'leuk vinden'. Ik heb een hele rij maar geen is zó actief als die van P.P. Arnold. Sommige artiesten en bands laten alleen van zich horen als we allemaal zo nodig de nieuwste plaat moeten aanschaffen, maar P.P. Arnold plaatst het hele jaar door berichten. Haar pagina wordt beheerd door een 'fan', maar achter ieder bericht staat van wie het afkomstig is. Pat draagt zelf het nodige aan tot de pagina. Het is ruim een week geleden als ik het emotionele bericht van P.P. Arnold lees op Facebook. Religieus als ze is, roept ze op tot gebeden voor Aretha. Ze beschrijft welke invloed Franklin op haar heeft gehad en dat haar leven er heel anders had uitgezien zonder deze invloed. Het is dan net bekend geworden dat Franklin op sterven ligt en het komt mij niet als een verrassing als ik hoor dat ze donderdag is overleden. Tijd voor 'Een leven met Aretha', ook omdat ik wat kanttekeningen wil plaatsen bij het sentiment op de sociale media. Natuurlijk niets dan respect voor de doden, maar je mag dingen wel in perspectief bekijken.

Om te beginnen ben ik in 1975 geboren. Té jong om de 'Blues Brothers' mee te maken en buiten een succesvolle compilatie-elpee in de jaren tachtig is er weinig reden om van Aretha Franklin te horen in de tijd dat ik opgroei. Ik leer haar kennen als duet-partner van George Michael in 'I Knew You Were Waiting For Me'. Jaren zestig-soul is nimmer een ding geweest in het ouderlijk huis en ik kan ook niet zeggen dat haar oude opnames veel in de gouwe ouwe-programma's op de radio zijn te horen. Ik denk dat 'Tour Of Duty' de volgende stap is in de ontwikkeling en natuurlijk de lijst van singles in het 'Hitdossier'. In 1991 speldt mijn buurvrouw me de wijsheid op dat 'soul voor watjes is' en ik wil allesbehalve een watje zijn. Ik denk dat 'The Weight' in januari 1993 mijn eerste single is en deze koop ik vooral uit fascinatie voor de Tipparade. Is het jullie wel eens opgevallen dat er geen telefooncellen zijn? In Steenwijk heeft nog heel lang eentje gestaan op het Steenwijkerdiep, maar ook deze is nu verwijderd. In 1993 staat in bijna elke buurt een telefooncel, behalve in onze dorpen. Je kan van alles doen in zo'n telefooncel: Schuilen voor de regen, stiekem een hijglijn bellen of auditie doen over de telefoon. Dat laatste gebeurt in 1993 in een televisiereclame. Het liedje is 'Natural Woman' van Aretha Franklin en het origineel wordt op cd-single uitgebracht. Ik koop dit schijfje en zal het de volgende jaren helemaal stuk draaien. 'Natural Woman' is de eerste keer dat ik écht wordt geraakt door de soul van Aretha Franklin.

Vijftien jaar later kan iedere vorm van schaamte opzij worden gezet. Ik word gegrepen door de soul en ga me hierin specialiseren bij het verzamelen en dj-en van singles. Dat betekent overigens niet dat mijn koffers uitpuilen van de Aretha Franklin-singles. Hoewel het momenteel lijkt of de hele wereld 'fan' is, ben ik nooit echt een grote Aretha Franklin-liefhebber geweest. Whitney Houston, Mariah Carey en een leger aan R&B-zangeressen zullen ons later 'vermaken' met woordloze gilletjes en uithalen en dat is iets waar ik persoonlijk op afknap. Aretha vindt dit als het ware uit, hoewel het een voortvloeisel is uit haar gospel-verleden. Als er dan toch gegild moet worden, heb ik zo mijn eigen favorieten. Bij Aretha gaan mijn nekharen overeind staan. Toch zijn er zeldzame momenten dat ze me pakt. Zo ben ik sinds een paar jaar idolaat van haar uitvoering van 'Bridge Over Troubled Water', om maar een voorbeeld te noemen. Wat 'het klootjesvolk' hoort in Aretha, hoor ik vermoedelijk in Mavis Staples. Twee zangeressen met dezelfde achtergrond en invloed, alleen heeft Mavis een stem die ik beter kan verdragen.

Zo komen we langzamerhand bij het 'niet-zo-vriendelijke' deel van dit bericht. Ik vind namelijk geen enkele reden om te treuren sinds haar overlijden. Ik begrijp vanzelfsprekend dat de familie hier alle recht toe heeft, maar ik heb me nogal gestoord aan de valse sentimenten van de afgelopen dagen. Ik geef het al aan in de tweede alinea. Als je de 'Blues Brothers' hebt gemist, hoor je tot haar duet met George Michael niets van Aretha en datzelfde geldt voor het grootste deel van de jaren zeventig, negentig en de nieuwe eeuw. Aretha is 'gewoon' een zangeres-op-leeftijd die wordt herinnerd voor haar werk uit de late jaren zestig. Ik denk dat het correct is om Aretha te herinneren als een 'invloed'. Of het nu country, R&B, pop of jazz is... bijna iedere zangeres noemt Aretha als een grote invloed. Bij menig zangeres kun je de invloed direct horen. Dat is tijdens haar leven het geval gewest en ze 'leeft' verder hierin. Hoeveel zangers en zangeressen kunnen dit na vertellen? Artistiek gezien heeft Aretha in de jaren zeventig en tachtig platen gemaakt die je nog niet eens in de voortuin wil hebben, laat staan in de buurt van je hifi.

Het is de tijd waarin we leven. Vroegere idolen bereiken nu de leeftijd dat het leven voorbij is. Bij iemand als David Bowie was het verdriet om de persoon en artiest helemaal terecht in mijn optiek. Bowie was een man die zichzelf blééf vernieuwen en nog geregeld met een verrassende plaat op de proppen kwam. Voor Aretha en vele andere coryfeeën uit de jaren zestig en zeventig geldt dat hun artistieke hoogtepunten al lang verleden tijd zijn. Positief eindigen: Haar invloed leeft voort bij de huidige zangeressen en dat zal vast worden overgenomen door toekomstige generaties. Het kopen of beluisteren van een nieuw album van zo'n zangeres is het grootste eerbetoon dat je aan Aretha Franklin kan brengen.