Met name de afgelopen week heb ik veel met mezelf vergaderd. Ik heb al een tijdje een opzet in mijn hoofd zitten maar waar ik het meeste mee worstel is het vinden van een geschikte afbeelding. Dat besluit heb ik nog altijd niet genomen. Waarschijnlijk dat het een natuurfoto wordt uit mijn eigen archief of er moet gaandeweg het schrijven een afbeelding te binnen schieten. Mijn moeder is nu bijna een maand geleden overleden en dat hebben jullie kunnen merken aan de berichtenstroom. Verder heb ik nog niet echt de behoefte gevoeld om hierover te schrijven. Het idee wil maar niet 'landen' of wellicht heb ik het afscheid al lang gehad en is dit nu eenmaal het gevoel dat overblijft. Het is op het laatst nog best snel gegaan maar ook langzaam genoeg om goed afscheid te kunnen nemen. Met name de bezoekjes na haar verjaardag (op maandag 1 augustus) en de tweede maal in het verzorgingshuis zijn herinneringen die ik graag vast hou. Moeder was een vrouw die moeilijk hulp kon accepteren en tot de laatste seconde zelf de regie heeft gehouden. Wat dat betreft heeft het niet mooier kunnen zijn.
Haar hoge leeftijd kwam geregeld voorbij in de telefoongesprekken die we voerden. Dat was vaak twee en soms drie keer in de week. Als het eens in de week was, was het ook al prima voor haar. De dood volgde dan automatisch op het noemen van haar leeftijd want ook moeder zou het eeuwige leven niet hebben. Dat was ze dan met me eens en zei dikwijls 'ik heb een mooi leven gehad'. Dat nam niet weg dat ze nog altijd met volle teugen van het leven genoot. De laatste jaren ietwat geïsoleerd maar de levenslust is tot de laatste morgen gebleven. 'Ik wil zo graag bij jullie blijven', heeft ze tot de laatste minuten vol gehouden. In 2015 heeft ze een herseninfarct gehad en dat veranderde onze moeder van een zelfstandige vrouw in een dame die moest accepteren dat bepaalde dingen voor haar gedaan moesten worden. 'Ik doe alles nog zelf', vertelde ze aan het bezoek. We hebben een huishoudelijke hulp voor haar uitgezocht want het moest iemand zijn die het lijstje afwerkte. Soms kwam de hulp binnen en blonk het vinyl op de keukenvloer. 'Dan hoef jij dat niet meer te doen'. De eerste schok kwam voor haar toen ze in augustus nét in het ziekenhuis was opgenomen. De mededeling dat haar kooktoestel werd afgesloten en ze voortaan maaltijden zou ontvangen, hakte er flink in. Het laatste stukje zelfstandigheid, voor haar gevoel, zou haar ook nog worden afgenomen. Maar we konden niet anders...
De maandag na haar verjaardag is een eerste legendarische dag. Ik heb het altijd gezellig bij bezoekjes aan 'mem' en we komen nooit tekort aan gespreksstof. Toch hou ik het doelbewust sinds een paar jaar 'licht' want bij té moeilijke materie ontpoppen de meeste verhaaltjes uit haar fantasie.En dan zijn er de eindeloos herhalende vragen. Met name de laatste paar jaar konden we merken dat het minder werd. Toch wist ze nog altijd goed wie we waren en dat is een angst die ik lange tijd heb gehad. Zo ver heeft het niet meer hoeven komen. Op de eerste augustus hebben we zelfs nog buiten gezeten! Moeder heeft het dan al een paar jaar voortdurend koud maar deze middag weet ik haar voor een uurtje naar buiten te lokken. Volgens mij kwam ze de laatste tijd nauwelijks buiten. Een ritje naar de grijze container was al een uitje...De laatste keer was nog meer legendarisch. De week ervoor was ik erg geëmotioneerd naar huis gegaan, dus het afscheid kon ditmaal achterwege blijven. Het was een bezoekje aan moeder op een andere locatie dan thuis in Jutrijp, maar verder was het 1 augustus 2.0. We hebben gepraat en gelachen want haar gevoel voor humor is nooit afwezig geweest. Bij het afscheid heb ik heerlijk met haar geknuffeld. De wangen tegen elkaar. Dan zeg ik 'tot de volgende keer' en weet diep van binnen dat dit best eens niet mogelijk kan zijn maar het voelt nu eenmaal zo. Ik stap even opgewekt uit de kamer als dat ik ben binnengekomen en ook moeder weet de tranen achterwege te laten.
Ze wilde ook graag zelf nog een beetje de regie houden in haar uitvaart. Dat het moment vroeger of later ging komen, was al snel duidelijk. Als mijn zus iets noemde dan zei ze dikwijls: 'Nou, dat hoeven jullie niet te noemen want dat is vanzelfsprekend' en 'Je moet het niet mooier maken dan het is'. Ik denk dat als ze de uitvaart terug zou zien dat ze een paar keer heeft gedacht van 'Nou, dat kan wel wat minder', maar de reacties van de aanwezigen zijn unaniem: We hebben het in de geest van onze moeder gedaan en geheel volgens haar wensen. 'Bezorgd en overbezorgd' zijn twee thema's waar we moeder mee kunnen asoociëren maar sinds een paar weken is 'Vanzelfsprekend' voor mij opgedoken. Het is 'vanzelfsprekend' dat als we uit school komen onze moeder ons opwacht met limonade (en later koffie) en koekjes (eigenlijk eentje, maar moeder wist ook wel dat we snel een tweede pakten als ze even naar de keuken ging). Ze was dan een en al oor als we vertelden over de schooldag. Als we ruzie hadden met iemand bood ze een luisterend oor, maar... het geschil moesten we zelf oplossen. Dat dit niet vanzelfsprekend was, ontdekte ik toen ik met andere klasgenootjes naar huis ging. Bij één vriendje werken de beide ouders en hij moet zich dus maar redden als hij thuis komt. Dat is iedere dag feest met chocolaatjes, cola en de televisie aan. Toch moet ik dan al bekennen dat ik toch de voorkeur geef aan een moeder die op ons wacht. Dus toch weer niet zó vanzelfsprekend?
Mijn moeder was al voor haar dertigste grijs maar toch denk ik dat minstens vijf haren op haar hoofd nóg een stukje grijzer zijn geworden door mijn gedragingen. Ik heb het haar niet altijd even gemakkelijk gemaakt. Toch blijkt haar liefde eindeloos en is haar vergevingsgezindheid voor haar 'vanzelfsprekend' maar voor mij lastig te begrijpen. De laatste paar jaar heb ik haar wel heel bewust de 'rust' gegeven. 'Je klinkt zo gelukkig', zegt ze als ik in werkelijkheid thuis zit met een depressie. Verhaaltjes over fietstochten en de natuur doen het altijd goed. Vandaar dat ik op de middag na het bericht meteen de natuur in ga. Jaren geleden, in de tijd dat vader ook nog leefde, huurden ze geregeld fietsen in Dwingeloo en zijn dus ook meerdere malen langs en door Uffelte gefietst. Bij de verhalen over de natuur in de omgeving kan ze dus zelf invulling geven aan het beeld. Ik mis de telefoontjes en nog geregeld denk ik van 'dit moet ik mem de volgende keer vertellen als ik haar bel', maar verder voelt het alleen maar goed... Ze is vredig ingeslapen met mijn zus naast het bed en nadat ze al haar kinderen en kleinkinderen nog eens bij naam heeft genoemd.
De foto is van de laatste vakantiedag in 2019 en is de Postweg richting Wapse. Het is ook de screensaver op mijn computer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten