vrijdag 11 december 2015

De gospel volgens Soul-xotica



Tweemaal 'Raddraaien' achtereen kan altijd nog en bovendien wil ik me er niet een Jantje-van-Leiden afmaken met een 'hoesbui'. Wat gaan we dan doen? Plots speelt dit lied door mijn hoofd en het herinnert mij eraan dat ik nog iets moest opzoeken. Waren we ook niet van plan de bewuste single tot 'Week Spot' te bombarderen in de weken van de Blauwe Bak Top 100? Welnu, dat gaat niet meer gebeuren, want de plaat heeft het nét niet gehaald. Ik roep het ieder jaar bij de samenstelling van de Blauwe Bak Top 100, maar ook dit jaar heeft het weer pijn gedaan. Als ik dan toch bezig ben informatie te verzamelen over het lied en ik de aanleiding lees en wat het lied heeft betekent voor het zwarte Amerika? Dan is er een bericht op komst en gezien ik verder niet iets anders kan bedenken, doe ik het dus vanavond. De centrale plaat in dit bericht is zó obscuur dat er helemaal niks is te vinden over de plaat en een afbeelding is ook teveel gevraagd. Ik zou de fotocamera ter hand kunnen nemen, maar ach... het is het favoriete lied van Dr. Martin Luther King en dus mag hij als fotomodel fungeren. De plaat in kwestie is 'Precious Lord, Take My Hand' van Soul Wonders Of Hattisburg, Mississippi (Red Ball 07801).

Dan gaan we ons eerst even bezighouden met geografie. De labels vermelden 'Hattisburg', maar deze stad kennen we beter als Hattiesburg. Het is in 1882 opgericht door de ingenieur William H. Hardy en is genoemd naar diens' vrouw Hattie. Doordat Hattiesburg binnen onafzienbare tijd uitgroeit tot een industrieel centrum van hout en spoorlijnen, krijgt het de bijnaam 'Hub City'. Singer-songwriter Van Dyke Parks is geboren in Hattiesburg en is daarmee de meest bekende muzikant uit de stad. Als ik kijk naar de radio-omroepen in Hattiesburg, dan valt op dat het blijkbaar een erg religieus district is. Er is dus blijkbaar wel een vraag geweest naar de single van Soul Wonders Of Hattisburg, maar het lijkt me stug dat er veel exemplaren van de plaat zijn verkocht. Je ziet hem namelijk nooit voorbij komen. Ik neem de single in juli mee in een veiling van 'mijn vriend' in Chicago. Ik ben niet héél erg kapot van de plaat, maar het drukt de verzendkosten en bovendien ben ik té geïnteresseerd in dergelijke eigen beheer-uitgaven. 'Precious Lord, Take My Hand' staat beschreven als 'Rockin' Gospel' en daarmee is niets teveel gezegd. De opname dateert van, schat ik, 1975 of daaromtrent. Het is overigens opgenomen door een mobiele studio uit Alabama, maar of deze de studio heeft opgezet in Hattiesburgh of dat de mannen in de bus naar Alabama zijn gegaan, dat vertelt de geschiedenis evenmin.

'Precious Lord, Take My Hand' staat op het label als 'Public Domaine', dat betekent dat het een traditioneel kerklied is. Ik kom uit bij een lied met een iets andere titel: 'Take My Hand, Precious Lord'. Het is geschreven door dominee Thomas A. Dorsey (1899-1943) die ook de melodie heeft 'bedacht'. Dorsey geeft ruiterlijk toe dat de melodie zwaar leunt op 'Maitland', een hymne uit 1844 van componist George N. Allen (1812-1877). Hoewel...? Allen schijnt ook alleen maar de tekst 'Must Jesus Bear The Cross Alone' bedacht te hebben, want de melodie schijnt nóg ouder te zijn. Omdat de oorspronkelijke componist onbekend is en kerkgezangen veelal algemeen gebruikt mogen worden zonder dat er rechten voor hoeft worden betaald, is het tegenwoordig 'Public Domaine'. Dorsey's vrouw Nettie overlijdt, samen met kind, tijdens de bevalling van haar zoon. De berooide Dorsey schrijft vervolgens 'Take My Hand, Precious Lord' om troost te vinden voor zijn verdriet. Dat is in augustus 1932 en op 16 februari 1937 neemt The Heavenly Gospel Singers de eerste uitvoering op. Dat verschijnt op het Bluebird-label.

Martin Luther King steekt zijn bewondering voor dit lied niet onder stoelen of banken. Tijdens zijn toespraken brengt hij regelmatig Mahalia Jackson mee die het lied uitvoert om de aanwezige gasten te inspireren. De avond na de plotselinge dood van King zal Jackson het andermaal uitvoeren met King. Ze zingt in plaats daarvan het lied op de begrafenis van King. Operazangeres Leontyne Price zingt het lied in 1973 op de staatsbegrafenis van de Amerikaanse president Lyndon B. Johnson. Een jaar eerder heeft Aretha Franklin hetzelfde gedaan tijdens de dienst ter ere van Mahalia Jackson's leven. Ze brengt het kort daarop ook uit op haar elpee 'Amazing Grace'. Nina Simone zingt 'Take My Hand, Precious Lord' drie dagen na de moord op King en draagt het volledige optreden aan hem op. Dat is vastgelegd op de elpee 'Nuff Said!'. Na een rijtje 'grote stemmen' is Beyoncé een vreemde eend in de bijt, maar zij heeft op 8 februari van dit jaar het lied ten gehore gebracht bij de uitreiking van de Grammy's.

Dan kan ik ook nog wel een greep doen uit de lange lijst van overige artiesten die het nummer hebben opgenomen. Wat te denken van Sister Rosetta Tharpe, een zangeres die ik zelf nog nét even beter vind dan Mahalia Jackson. Zij neemt in 1941 haar versie op voor Decca. The Blind Boys Of Alabama doet het in 1954. Mahalia Jackson's versie is de meest bekende 'gospel-versie' en stamt uit 1956. Hoewel Elvis het in 1957 al op zijn 'Christmas Album' doet, brengt vooral Jim Reeves het in 1962 bij een groter publiek. B.B. King doet een blues-versie in 1960. Sinds de dood van Martin Luther King zie ik onder andere Andrae Crouch & The Disciples, Ike & Tina Turner, B.J. Thomas, Mavis Staples, Gladys Knight, Engelbert Humperdinck en neemt Ledisi in 2014 nog een versie op voor de film 'Selma'. Amerika heeft het nog net geen 'Farting And Burping Hall Of Fame', maar het verbaast me niet dat er een 'Christian Music Hall Of Fame' is. Daar is het lied in 2007 in bijgezet. In 2012 krijgt Mahalia Jackson's versie een Grammy Hall Of Fame toebedeeld.

Ik moest nog iets opzoeken? Het schoot me opeens te binnen toen ik weer eens naar Soul Wonders Of Hattisburg zat te luisteren: 'Heer, Neem Mijn Beide Handen'. Dat was één van de favoriete gezangen van mijn vader. Hij had voor zijn rouwdienst ook een 'verzoeklijstje' ingediend en er staat me iets van bij dat deze té 'moeilijk' werd bevonden en dat er daarom een instrumentale versie van is gedraaid. Hoewel de titels overeenkomsten kennen, blijken het twee totaal verschillende liederen te zijn. De aanleiding is minstens zo droef. Een missionaris vertrekt naar een ver oord om zijn werk uit te voeren. Zijn vrouw reist enige tijd later af naar de plaats om haar man te steunen. Als ze op de plaats terecht komt, is daar net een begrafenis aan de gang. Het blijkt de begrafenis van haar man te zijn en dat zou de inspiratie voor het lied zijn geweest.

Terug naar Soul Wonders Of Hattisburg. 'Precious Lord, Take My Hand' staat op de keerzijde van 'Faith Has Brought Me'. Dat is een zelf geschreven nummer van de solist, ene E. Croft. Ene heer M. Lewis is de leadzanger op 'Precious Lord'. Over Red Ball, de platenmaatschappij, is niets bekend, zelfs geen adres. Het labelnummer zou kunnen suggereren dat het uit 1978 komt, maar zo gezegd hang ik er eerder 1975 aan. 'Rockin' gospel' betekent dat het tempo flink is opgevoerd ten aanzien van de gedragen uitvoeringen van menig andere artiest en dat er gebruikt wordt gemaakt van rock-instrumenten als drumstel en elektrische gitaar. Zoals met zoveel 'rockin' gospel' heeft het bij mij zoiets van 'het zal wel', maar dit verhaal wilde ik jullie niet onthouden.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten