dinsdag 14 februari 2023

Honderd achteruit: Jefferson Airplane


Als Simon Nicol wordt geconfronteerd met het feit dat er binnen de huidige incarnatie van Fairport Convention niemand meer van de originele bezetting aanwezig is, antwoordt deze met de woorden: 'Als een koor of orkest 150 jaar bestaat, hoor je ook niemand erover dat er geen originele leden meer bij zitten'. Een van mijn favoriete uitspraken in de popmuziek. Op SoulteXt vormt het zelfs de inspiratie voor 'Fairport mannenkoor'. SoulteXt is de voorloper van Soul-xotica alleen dan op een site dat bij meer dan drie maanden zonder activiteit een blog subiet verwijderd. SoulteXt is dus van de aardbodem verdwenen en dat spijt me nog altijd. Aanleiding is dan, september 2008, het voornemen om in 2009 naar Cropredy te gaan, het jaarlijkse festival vanuit Fairport Convention. Toch zal er veel veranderen in dat komende half jaar en is een festival met 'real ales' de kat op het spek binden. Goed beschouwd is Fairport de Britse evenknie van Jefferson Airplane en is de tekst ook toepasbaar op deze band. Jefferson Airplane mag vandaag centraal staan omdat 'If You Feel Like China Breakin' de 23e plek heeft weten te behalen in de Gele Bak Top 100 van het vorige jaar.

Zeg je Jefferson Airplane dan zeg je automatisch 'White Rabbit' of 'Somebody To Love'. Hoewel beide in Amerika als afzonderlijke singles zijn uitgebracht, vormt het in 1970 de bestverkochte single van de groep in Nederland. Het is eigenlijk ook mijn kennismaking als ik eind 1991 de RCA Gold Standard-heruitgave koop van de single. Ik zal de plaat helemaal stuk draaien en heb sinds een paar jaar ook de Nederlandse uit 1970. Jefferson Airplane heeft voor een nuchtere Hollander iets 'mystieks'. Hoewel de groep goede zaken doet in Amerika en ook in Nederland een vaste schare volgelingen heeft, zit het voor Nederlandse begrippen in het schemergebied tussen 'underground' en 'mainstream' in. Ik moet ook bekennen dat ik niet alles lust van de groep. 'If You Feel Like China Breakin' staat evenwel een paar jaar op mijn verlanglijstje. Ik meen te herinneren uit een Hitweek dat 'Down Man' van Brainbox wordt vergeleken met deze single. Nu ik de plaat in huis heb, kan ik me er iets bij voorstellen. Door de jaren heen heb ik echter méér van de groep verzameld en zoals gezegd maakt niet iedere plaat een onuitwisbare indruk op mij. 'China' is een uitzondering en dat rechtvaardigt de 23e plek in de Gele Bak Top 100.

De band heeft haar oorsprong in San Francisco. Een duidelijke overeenkomst met Fairport Convention ligt in het feit dat de groep voor haar eerste album een andere zangeres heeft. De nieuwe zangeres zal echter de naam vestigen van de band. In het geval van Jefferson Airplane is Signe Toly Anderson de eerste zangeres en deze verlaat de groep nadat ze haar eerste kind heeft gekregen. Marty Balin en Paul Kantner zijn de groep begonnen als antwoord op de 'British Invasion'. Folkrock is het Amerikaanse tegenwicht op de Merseybeat en met name The Byrds, Barry McGuire en The Turtles plukken hier de vruchten van. Over het ontstaan van de naam gaan de wildste verhalen. De oude Amerikaanse president heeft niets van doen met de naam zoals vaak is gesuggereerd. Gitarist Jorma Kaukonen heeft een bijnaam gekregen als bluesgitarist welke deels is gebaseerd op die van Blind Lemon Jefferson. Daar ontstaat de naam Jefferson Airplane uit. Grace Slick maakt op dat moment furore met de band Great Society en stapt over naar Jefferson Airplane. Ze neemt twee nummers mee die ze heeft geschreven en reeds heeft opgenomen met Great Society. Zowel 'White Rabbit' als 'Somebody To Love' krijgen echter een geheel nieuw arrangement en samen met de elpee 'Surrealistic Pillow' zorgen deze voor een aardverschuiving in de zomer van 1967. Als je 'hip' wilt zijn, moet je klinken als de Airplane.

Als belichaming van de flower power, Westcoast en acid rock is de groep een graag geziene gast op de legendarische muziekfestivals van de jaren zestig. Of het nu Monterey, Woodstock of Altamont is... Jefferson Airplane is één van de headliners. In Rotterdam heeft de organisatie van het festival in Kralingen aanvankelijk The Jimi Hendrix Experience geboekt als het nieuws komt dat The Experience is ontbonden. Hoewel Hendrix op dat moment speelt met Band Of Gypsys wordt zijn plek op Kralingen ingenomen door Jefferson Airplane. Dit genereert ook interesse voor 'White Rabbit' en 'Somebody To Love' en als single met een dubbele a-kant piekt de single op de derde plek van de Top 40. 'If You Feel Like China Breakin' woont enige tijd in de vaderlandse Tipparade. Opvallend is dat het nooit als single is uitgebracht in Amerika. Ik heb de tweede Duitse persing met bovenstaande fotohoes, op de eerste persing heet de a-kant 'Break China' op het hoesje.

De geschiedenis van Jefferson Airplane is kilometers lang. Intussen passeren Hot Tuna, Jefferson Starship en Starship de revue en zal het alcoholisme van Slick en uitspraken op het podium de groep eind jaren zeventig uit de gratie brengen. Het maakt evenwel een succesvolle comeback in de late jaren tachtig. Toch besluit ik hier het verhaal want het is al laat. Wellicht komt er nog eens een vervolg op de roemruchte geschiedenis van Jefferson Airplane op Soul-xotica...

Geen opmerkingen:

Een reactie posten